بررسي سبك‌شناسي زباني و ادبي ديوان فرخي سيستاني

زمينه و هدف: فرخي سيستاني يكي از شاعران برجسته و توانمند سبك خراساني و از قصيده‌پردازان بزرگ ادب فارسي است كه از ديرباز اشعار او به داشتن صفت سهل و ممتنع مشهور بوده است. ديوان وي شامل قصيده، ترجيع‌بند، قطعه، غزل و رباعيات است كه نود و دو درصد آن را قصايد تشكيل ميدهد. در اين نوشتار به بررسي سبك‌شناسي ديوان شاعر در دو سطح زباني و ادبي پرداخته شده است. هدف اصلي اين مقاله بررسي و تبيين ويژگيهاي اشعار فرخي در دو سطح موردنظر بوده است. روش مطالعه: اين پژوهش به شيوۀ توصيفي تحليلي انجام شده است. يافته ها: اشعار فرخي سيستاني در ده بحر مختلف عروضي سروده شده و پنج درصد از قافيه‌هاي اشعار او را قوافي فعلي تشكيل داده و چهارده قصيدۀ مردف در ديوان او وجود دارد. همينطور بهره‌گيري از آرايه‌هاي بديع لفظي بخصوص انواع گوناگون جناس، افعال و واژگان كهن فارسي، لغات و واژگان عربي و تركيب‌سازي از جمله ويژگيهاي زباني فرخي بشمار مي‌آيد. نتيجه گيري: در سطح ادبي، شاعر تشبيهات مختلف را در اشعار خود بطور گسترده بكار برده كه بيشترين آنها را تشبيهات حسي به حسي تشكيل ميدهد. پس از آن انواع استعاره موردتوجه فرخي بوده و بعد از آن نيز كنايه و مجاز به ترتيب در كانون توجه شاعر بوده است. انواع صنايع بديع معنوي نيز در كلام فرخي بكار گرفته شده است كه بيشترين فراواني را آرايۀ تضاد و كمترين را آرايه تضمين تشكيل ميدهد.