تحليل مؤلفه‌هاي سبكي در سروده‌هاي پايداري ميرزاده عشقي و محمدتقي بهار

زمينه و هدف: ادبيات پايداري آينۀ انعكاس واكنشهاي ملتهاي تحت ستم و نارضايتي آنان از وضع موجود است؛ از همين رو ادب پايداري عليرغم تفاوتهاي زباني، زماني، فرهنگي، ديني، جغرافيايي و مواردي از اين دست، رسالت واحدي را دنبال ميكند و آن بيداري توده‌هاي مردم و تهييج آنان دربرابر اشغالگران سرزمينشان يا حاكمان ستمگر آن بوده است. موضوع پژوهش حاضر تحليل مؤلفه‌هاي سبكي در سروده‌هاي پايداري ميرزاده عشقي و محمدتقي بهار است. روش مطالعه: روش پژوهش توصيفي ـ تحليلي است؛ داده‌ها به شكل كتابخانه‌اي گردآوري و به شيوه تحليل محتوا تجزيه و تحليل شده‌اند. يافته ها: موتيفهاي شعري دوران مشروطه در شعر شاعران آن عصر تقريباً مشترك است اما رويكرد هريك از آنان با ديگري متفاوت و حاكي از جهان‌بيني خاص او است. اين قضيه در موتيف پايداري نيز صدق ميكند. نتيجه گيري: بهره‌گيري فراوان ميرزاده عشقي از مظاهر فولكلور در بيان مفاهيم و موضوعات پايداري باعث شده فولكلور نقش برجسته‌اي بعنوان يك شاخصۀ سبكي در اينگونه از اشعار وي ايفا كند. بازتاب باورهاي عاميانه و استفاده از اصطلاحات، كنايات، تشبيهات و مثلهاي عاميانه، مهمترين جلوه‌هاي فولكلور در شعرهاي پايداري ميرزاده عشقي بشمار ميرود. در مقابل، بهار در شعرهاي پايداري چندان از جلوه‌هاي فولكلور بهره نبرده و بيشتر با زباني سخته و ادبي مفاهيم پايداري را بيان كرده است. از نظر فكري عشقي راديكالتر از بهار است. گفتمان بهار در آغاز، صرف‌نظر از پختگي زباني او، همانند عشقي داراي زباني توفنده است و گفتماني تسليم‌ناپذير و سراسر اعتراض را در دورۀ احمد شاه تا آغاز دورۀ رضاشاه نمايندگي ميكند. اما خيلي زود و بعد از زنداني كردنش، اين گفتمان تغيير ميكند و انتقاد جاي خود را به ستايش از رضاشاه ميدهد. به عبارت ديگر پايداري در شعر بهار جاي خود را به تسليم و سكوت ميدهد.