پديد آورندگان :
اسكندري شرفي، فرشاد دانشگاه رازي - دانشكده ادبيات و علوم انساني، كرمانشاه، ايران , صادقي درويشي، مهدي دانشگاه رازي - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه زبان‌شناسي و زبان‌هاي خارجه، كرمانشاه، ايران , مبارك، وحيد دانشگاه رازي - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه زبان و ادبيات فارسي، كرمانشاه، ايران
كليدواژه :
سفرنامه , مفهوم «من» و «ديگري» , هينريش بروگش آلماني , فولكلور , فرهنگ عامۀ ايراني
چكيده فارسي :
فرهنگ عامه مجموعه آيين‌ها و مراسم، اسطوره‌ها، افسانه‌ها، داستان‌ها، مَثَل‌ها، ترانه‌ها، لالايي‌ها، چيستان‌ها، بازي‌ها و سرگرمي‌ها، باورها و خرافه‌ها و... يك قوم است. سفرنامه‌ها از جمله نوشته‌هايي است كه اطلاعات وسيع و ارزشمندي از اوضاع و احوال سياسي، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و... مردم سرزمين‌هاي گوناگون در آن‌ها يافت‌مي‌شود. بنابراين واكاوي اين‌گونه نوشته‌ها در شناخت جلوه‌هاي فرهنگ عامۀ يك سرزمين بسيار مؤثر است. در اين پژوهش كه با روشي توصيفي- تحليلي و بهره‌گيري از منابع كتابخانه‌اي صورت مي‌گيرد، دو سفرنامۀ «سفري به دربار سلطان صاحبقران» و «در سرزمين آفتاب»، نوشتۀ هينريش بروگش آلماني، كه در زمان ناصرالدين شاه دو بار به ايران سفر كرده، با هدف بازخواني جلوه‌هاي فرهنگ عامۀ ايراني عصر قاجار، بررسي شده‌است. دستاورد پژوهش نشان مي‌دهد كه بخش قابل توجهي از اين سفرنامه‌ها به شرح و توصيف مؤلفه‌هاي فرهنگ عامۀ ايراني اختصاص دارد. وصف صورت و سيرت ايرانيان، زيورآلات و آرايش، شكار، جشن‌ها و شادماني‌ها، آيين سوگواري محرم، آيين ازدواج و عروسي، آيين مرگ، آداب و عادات غذاخوردن، آداب مهماني و مهمان‌نوازي، زبان و ادبيات عامه، بناها و مكان‌هاي عاميانه، هنرهاي عاميانه و صنايع دستي و باورها و خرافات مهم‌ترين عناصر فرهنگ عامۀ ايراني است كه بروگش در سفرنامه‌هاي خود با نگاهي تيزبين و فراگير پيرامون آن‌ها سخن گفته‌است. در بخش‌هايي از سفرنگاره‌هاي بروگش، ذهنيت و نگاه «غربي» به «شرقي» كه «ديگري» را با «خود» مقايسه مي‌كند و «خود» را برتر مي‌شمارد، به چشم مي‌خورد. هر چند كه قضاوت‌هاي منصفانه نيز در آن‌ها كم نيست و مي‌تواند وجه تمايز اين سفرنامه‌ها با بسياري از سفرنامه‌هاي اروپايي باشد.
چكيده لاتين :
Folk culture is a collection of rituals, ceremonies, myths, legends, stories, proverbs, songs, lullabies, riddles, games, entertainment, beliefs and superstitions of a society. Travelogues provide us with extensive and valuable information about the political, social, economic, and cultural aspects of different societies. Therefore, analyzing such writings is very effective in recognizing the manifestations of folk culture in a society. In this study, two travelogues "A Journey to the Court of Sultan Sahebqar@n" and "In the Land of the Sun" written by Heinrich Brugesch, who traveled to Iran twice during the reign of Nasser al-Din Shah, were analyzed using descriptive-analytical method and library resources, to re-read the domains of Qajar's Iranian folk culture. The results of the study show that a significant part of these travelogues deals with the elaboration and description of the components of the Iranian folk culture. Description of appearance and character of Iranians, jewelry, hunting, celebrations, Muharram's mourning ritual, marriage and wedding ritual, funeral ritual, eating etiquette, hospitality etiquette, folklore language and literature, folk buildings and places, folk arts and handicrafts, and beliefs and superstitions are the most important elements of the Iranian folk culture, about which Brugesch has written in his travelogues with a sharp and comprehensive prospective. In parts of Bruges's travelogues, the "Western" mentality toward east is seen, comparing the "other" with the "self", and considering the "self" to be superior. Nonetheless, there are many fair judgments in them, distinguishing them from other European travelogues.
