پژوهشي در بنيان هاي اساطيري و تاريخي كيانيان با توجه با شاهنامۀ فردوسي

Research in Kianian Mythological and Historical Foundations

در عصر حاضر كه عصر حاكميت تاريخ و تاريخ­ گرايي است، موضوع تشخيص زمان­ ها و بنيان­ هاي تاريخي و اساطيري از دغدغه­ هاي پژوهش است؛ خاصه در مطالعات ايراني تعيين مرز ميان اسطوره و تاريخ در حماسۀ ملّي از دشواري­ هاي تحقيق به شمار مي­ رود. نخستين بار برتلس از سه بخش متمايز شاهنامه با عنوان­ هاي: اسطوره­ اي، تاريخي و پهلواني سخن گفت؛ براساس اين نظر، دورۀ حكومت پيشداديان اساطيري است امّا دربارۀ دورۀ حكومت كيانيان پژوهشگران اتفاق نظر ندارند. وجود عناصر اساطيري در داستان­ هاي مربوط به سلسلۀ كيانيان اين پرسش را مطرح مي­ كند كه شاهان كياني شخصيت­ هاي تاريخي دارند يا متعلق به اسطوره­ اند. در پاسخ به اين پرسش پژوهشگراني چون ويندشمان، اشپيگل، دارمستتر، لومل، ويكندر و دو مزيل با ديد اسطوره­ گرايي بر اين عقيده ­اند كه كيانيان يا برخي از شاهان اين سلسله به اسطوره تعلق دارند. وجود عناصر شگفت در داستان كيكاووس و كيخسرو بن­مايۀ اين تفكر است. گروه ديگر از پژوهندگان تاريخ­گرا، چون هنينگ، مري بويس و كريستن ­سن كيانيان را پادشاهان ايران خاوري مي ­دانند كه در دوره اي تاريخي پيش از هخامنشيان حكومت كرده­اند. ظهور و حضور زرتشت در دورۀ گشتاسب بن­ مايه اين عقيده است. در جستار پيش رو به روش توصيفي- تحليلي، آراء و استدلال­ ها و شواهد اين دو گروه پژوهندگان نقد و بررسي شده است نتايج اين بررسي نشان مي­ دهد نظريه تاريخ ­گرايان مستندتر و به واقعيت نزديك­ تر است.

In the present age, which is the era of the rule of history and historicism, the question of identifying the mythical time and historical foundations is a concern for research.Particularly, in Iranian studies, pinpointing the border between myth and history of the national epic is arduous.For the first time, Bertles stated about the three distinct parts of Shahnameh with mythical , historical and athletic titles. According to this view,the age of Pishdadian era is mythical, but scholars disagree on the era of Kianyan. The existence of mythical elements in the stories of Kianyan dynasty raises the question of whether the Kianyan kings have historical characters or belong to legends and myths. In response to this question, scholars such as Windschmall and Spiegel and Darmstadt and Lommel and wikander and Dozmil have a mythical view that Kianyan or some of the kings of this dynasty are mythical.The existence of marvelous elements in the story of Kikavus and Kikhosro is the basis of this thinking. Another group of historians such as Henning and Mary Boevis and Chrirstensen, consider Kianyan kings the kings of East Iran to have ruled in the historical period before Achaemenids appierance and attendance Zoroaster in the kingdom goshtasp is the basis of this thinking In the present research, the views, arguments and evidence of these two groups of researchers have been criticized.The results of this study show that historians' theory is more reliable and closer to reality.