ستيز تفسيري با روايات ملي و حماسي ايراني

Interpretative conflict with Iranian epic narratives

نهادهاي قدرت به مثابۀ گردانندگان نظام اجتماعي همواره در پي كسب مشروعيت بوده‌اند. هويت ملي، مذهب، باورهاي ايدئولوژيك و استفاده از خرد جمعي از مهم‌ترين عناصر مشروعيت‌بخش به شمار مي‌آيد. گاهي اين عناصر با يكديگر در تعارض قرار مي‌گيرند و نهاد قدرت مجبور مي‌شود يك يا چند عنصر را برجسته و عناصر ديگر را كم‌رنگ يا بي‌رنگ كند. در تاريخ فرهنگي ايران مي‌توان نمودهاي گوناگون اين تعارض‌ها را به نظاره نشست. در اين مقاله برآنيم تا نشان دهيم كه چگونه نهادهاي غير ايراني قدرت، براي مشروعيت‌بخشيدن به خود، كوشيده‌اند تا عناصر هويت ملي را با ساخت و تثبيت پاره‌اي تفسيرهاي ديني ناروا و ناسازگار سست كنند. اين تلاش‌ها‌ به تدريج ميراثي از تفسيرهاي نادرست را بر جاي نهاده كه سبب پيدايش نزاع‌ها و درگيري‌هاي هويتي شده است. ما مي‌كوشيم با بررسي يكي از شان نزول‌هاي آيۀ 6 سورۀ لقمان- كه با عنوان «لهو الحديث» مشهور است- نشان دهيم كه چگونه نهادهاي غير ايراني قدرت كوشيده‌اند روايات حماسي و ملي ايراني را به وسيلۀ تفسيرهاي ناروا سست سازند و از اين فرصت براي بسط قدرت خود سودجويي كنند.

One of the most important functions of narratives and national epics is identification. Governments as communists try to always use identity elements to advance their goals. In this article, we are going to show, by way of example, how non-Iranian governments tried to weaken the elements of national identity by constructing and consolidating religious affiliations in order to legitimize them. These efforts were made to undermine the elements of Iranian identity was found that by introducing the news and allegorical traditions below various hadith and interpretation texts. Still, part of these identity conflicts can be seen in ancient religious texts. This paper tries to study the decline of one of the Quran verses in the interpretive texts and its association with the Iranian epic narratives, to investigate the process of confronting non-Iranian governments with Iranian epics, and to show why and how, part of the interpretive texts throughout history and unconsciously served in the government.