كليدواژه :
خودسرگذشتنامه , انواع ادبي , خاطرهنامه , خاطرات , اسناد تاريخي
چكيده فارسي :
زندگينوشتهاي فارسي در مفهومي كلي، انواع نوشتارهاي مشتمل بر روايتي واقع‌گرايانه از زندگي ايرانيان را دربرمي‌گيرد كه با بيش از يك ونيم قرن سابقه، گستره آن همچنان رو به فزون است. مي‌توان در كلي‌ترين تقسيم در راستاي شناخت گونه‌هاي فرعي زندگينوشتهاي شخصي، انواع حاصل از شيوه خاطرهنويسي را مشتمل بر «تك‌خاطره»، «مجموعه تك‌خاطرات»، «خاطرهنامه»، «اتوبيوگرافي» و «وقايعنامه شخصي» دانست كه شناخت خاطره‌نامه‌ها و طبقه‌بندي گونه‌هاي آن، موضوع نوشتارِ پيش رو است. «خاطرهنامه» (memoir) نوعي زندگي‌نوشتِ شخصيِ خاطرهمحور است كه به شرح مكتوب فرد درباره تنها بخشي برجسته از زندگي و تجربياتش اختصاص دارد. خاطرهنامه اغلب از سوي افراد مشهور، سياستمداران، نظاميان و صاحبان حرفه‌هاي اثرگذار به نگارش درمي‌آيد. در خاطرهنامه ترتيب خطي زمان و پيوستگي رويدادها در بافتي سلسله‌وار رعايت ميشود و در شكل موفق آن با قوس احساسي و شخصي همراه است. شباهت ميان اين نوع نوشتاري و اتوبيوگرافي چنان است كه حتي در غرب نيز وجوه تمايز آنها به درستي شناخته و رعايت نمي‌شود. منتقدان و نويسندگانِ متبحر تأكيد دارند كه در اتوبيوگرافي، نويسنده، هدف است؛ حال آنكه در خاطرهنامه، هدف، نه شخص نويسنده، بلكه رويداد/رويدادهاي پيرامونيِ او است. برجستگي نقش اجتماعي خاطرهنامه در مقايسه با اتوبيوگرافي و قصد آن در ترسيم رويداد، دوره، گروه يا طبقه‌اي خاص موجب شده تا عمده خاطره‌نامه‌نويسان از شخصيتي تاريخي‌اجتماعي برخوردار باشند. نگارنده در پي طرح اين ايده و ملاحظه صدها زندگي‌نوشت، به اين گونه متداول پي برده و بر آن شده تا در مقاله پيش رو، ضمن معرفي و بيان ويژگيهاي برجسته، از مهمترين انواع فرعي آن ياد كند.
چكيده لاتين :
Life writing has been a most common historical-literary trend in Persian writings in the contemporary period. Persian Life Writing as a general genre consists of the different writings. All of them contain a realistic account of the life of Iranians. Life Writing of Memory Includes "Single- emory'', "memoir", "autobiography" and "personal history" . in this paper, we focused on the "memoir". a memoir is a type of memoir-based personal writing that describes human life in writing, about only the most prominent part of his/her life and experiences. Memoirs are often written by celebrities, politicians, the military, and those whose jobs and careers are very effective. in memoirs, the order of time and continuity of events are observed, and they are accompanied by an emotional and personal arc, if they are successful. the similarities between memoirs and autobiographies are such that even in the West, their distinctions are not properly recognized and observed. while skilled critics and writers note that in an autobiography, the author is the target; however, in the memoir, the goal is not the author himself, but the event / events of his life. after studying hundreds of life writings, the author realized this common type and decided to to present the most important sub-types in the following article, while introducing and expressing outstanding features.
