اثربخشي توانمند سازي روان‌ شناختي بر كيفيت زندگي مادران داراي فرزند با ناتواني تحت پوشش برنامه توانبخشي مبتني بر جامعه

The Effectiveness of Psychological Empowerment on the Quality of Life of Mothers of Children with Disabilities Covered by the Community-Based Rehabilitation Program

مقدمه: اثرات منفي داشتن كودك با ناتواني موجب ايجاد تنش و فشار در والدين مي‌شود و كيفيت زندگي آن‌ها را تحت تاثير قرار مي‌دهد. هدف پژوهش حاضر بررسي اثربخشي توانمندسازي روان‌شناختي بر كيفيت زندگي مادران داراي فرزند با ناتواني تحت پوشش برنامه توانبخشي مبتني بر جامعه بود. روش: در اين پژوهش شبه‌آزمايشي از طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه كنترل استفاده شده است. جامعه‌آماري شامل كليه مادران داراي فرزند با ناتواني اداره بهزيستي شهرستان مرودشت بود كه تحت پوشش برنامه توانبخشي مبتني بر جامعه قرار داشتند. از جامعه‌ مذكور سي نفر به روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند و به‌طور تصادفي به دو گروه پانزده نفري تقسيم شدند. براي هر دو گروه پيش‌آزمون اجرا شد. گروه آزمايش طي ده جلسه، توانمندسازي روان‌شناختي را دريافت كردند. گروه كنترل تحت اين برنامه قرار نگرفتند. در پايان از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شد. در اين پژوهش، از پرسشنامه كيفيت زندگي سازمان بهداشت جهاني استفاده شد. داده‌ها با بهره‌گيري از آزمون تحليل كوواريانس يك متغيره آنكووا و آزمون تحليل كوواريانس چندمتغيره مانكووا تجزيه و تحليل شدند. نتايج: يافته‌ها نشان داد، توانمندسازي روان‌شناختي بر نمره كل كيفيت زندگي تاثير معنادار ندارد اما بر خرده‌مقياس سلامت جسمي و روابط اجتماعي تاثير معنادار دارد(0/05 >P) و ميزان تاثير بر سلامت جسمي و روابط اجتماعي به ترتيب چهارصد و سي و سه هزارم و صد و نود و پنج‌ هزارم است. بحث و نتيجه‌گيري: يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان‌دهنده آن است كه توانمندسازي روان‌شناختي سبب بهبود برخي از مولفه‌هاي كيفيت زندگي(سلامت جسمي و روابط اجتماعي) مادران تحت پوشش برنامه توانبخشي مبتني بر جامعه شده است. بنابراين، به مسوولان و برنامه‌ريزان سازمان بهزيستي پيشنهاد مي‌شود كه با حمايت بيشتر از انجمن‌هاي تسهيلگر برنامه توانبخشي مبتني بر جامعه، كارگاه‌هاي توانمندسازي روان‌شناختي را براي همه اعضاي خانواده افراد با ناتواني برگزار كنند.

Introduction: Having a child with a disability can cause stress and pressure on parents and affect their quality of life. This study aimed to investigate the effectiveness of psychological empowerment on the quality of life of mothers of children with disabilities covered by the communitybased rehabilitation program. Methods: The research method was experimental. The design of this study was a pre-test-post-test with a control group. The statistical population included all mothers of children with disabilities of Marvdasht welfare department who took part in the community-based rehabilitation program in 2017; from whom thirty people were selected as a sample by convenience sampling method and randomly divided into two groups of fifteen people each. The pre-test was performed for both groups. The experimental intervention group received psychological empowerment in ten sessions. The control group received no treatment. Finally, the post-test was performed for both groups. The research instrument was the world health organization’s quality of life questionnaire. Data were analyzed using analysis of covariance (ANCOVA) and multivariate analysis of covariance (MANCOVA). Results: The findings showed that psychological empowerment did not have a significant effect on the overall score of quality of life (P=0.095) but had a significant effect on the subscale of physical health and social relationships.(P<0.05) The effective rate on physical health and social relationships respectively was 0.433 and 0.195. Conclusions: The findings of this study show that psychological empowerment has improved some components of the quality of life of mothers covered by a community-based rehabilitation program. Therefore, it is suggested to authorities and planners of the welfare organization to provide psychological empowerment workshops for all family members of children with disabilities by allocating more funds and supporting community-based rehabilitation programs.