پديد آورندگان :
حميدي، فريده دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي، تهران - گروه علوم تربيتي , ابراهيم دماوندي، مجيد دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي، تهران، ايران , صابري فوجردي، معظمه دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي، تهران - گروه علوم تربيتي
كليدواژه :
بازي درماني , اضطراب , كودكان كار , رويكرد شناختي رفتاري
چكيده فارسي :
مقدمه: كار كودكان در خيابان، در پايتخت‌ها و بسياري از شهرهاي بزرگ جهان، به‌ويژه دركشورهاي درحال توسعه، مشكلي جدي است. اين كودكان به‌دليل شرايط كار و زندگي در خيابان، در معرض پيامدهاي نامطلوب سلامت جسمي، رواني، جنسي و خطرهاي اجتماعي قرار دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي بازي درماني مبتني بر رويكرد شناختي رفتاري بر اضطراب كودكان كار انجام شده است.
روش: اين پژوهش، مطالعه‌اي نيمه‌آزمايشي از نوع پيش‌آزمون پس‌آزمون با گروه كنترل بود. جامعه‌آماري شامل همه دانش‌آموزان مدارس كودكان كار بين سنين هشت تا يازده ساله بودند كه به‌طور تصادفي دو مدرسه از بين مدارس كودكان كار در تهران انتخاب شدند. پانزده نفر از اين كودكان به‌عنوان گروه آزمايش از يك مدرسه و پانزده نفر ديگر به‌عنوان گروه گواه همتاسازي و انتخاب شدند. پس از اجراي پيش‌آزمون، متغير مستقل “بازي درماني مبتني بر رويكرد شناختي رفتاري در هفده جلسه شصت دقيقه‌اي به‌صورت گروهي روي گروه آزمايش اعمال شد، اما گروه كنترل روش درماني را دريافت نكردند. پس از آن در هر دو گروه آزمايش و كنترل، پس‌آزمون با استفاده از پرسشنامه اضطراب اسپنس1997 به‌اجرا درآمد.
نتايج: در ابتدا مفروضه‌هاي عادي بودن و همگني واريانس‌هاي متغيرها ارزيابي شد. آزمون كلموگروف اسميرنوف حاكي از آن بود كه همه متغيرها، عادي هستند.(0/01≥P) آزمون باكس فرض همگني واريانس كوواريانس را تاييد كرد. بنابراين مفروضه‌هاي آزمون آماري تحليل كوواريانس چندمتغيري برقرار است و مي‌توان براي تجزيه و تحليل داده‌ها از اين آزمون آماري استفاده كرد. يافته‌ها در پايان نشان داد؛ بازي درماني شناختي رفتاري سبب بهبود سطح اضطراب در كودكان كار مي‌شود.(0/01≥P) ميزان تفاوت نمرات گروه آزمايش و كنترل يا اندازه تاثير روش بازي درماني نيز در پس‌آزمون سطح اضطراب چهارصد و پنجاه و هفت هزارم است؛ بدين معني كه بيش از چهل و پنج درصد واريانس نمرات كل باقي مانده، متاثر از بازي درماني بوده است.
بحث و نتيجه‌گيري: ازآنجا كه بازي درماني گروهي با رويكرد شناختي رفتاري، در كمك به كودكان و كنترل سطح اضطراب آن‌ها موثر است و آن‌ها را در راستاي يادگيري در زمينه‌هاي مختلف ياري مي‌دهد، از اين رو به مربيان، روان درمانگران و متوليان آموزش و پرورش توصيه مي‌شود با همياري، حمايت رواني كودكان و انعطاف نظام آموزشي رسمي براي كودكاني كه به كار اشتغال دارند، دسترسي آسانتر آنان به آموزش و پيشگيري از ورود كودكان به بازار كار را تسهيل نمايند.
چكيده لاتين :
Introduction: Child labor is a very serious problem in many major cities and capitals around world, especially in developing countries. These children are exposed to adverse health, physical, psychological, sexual,
and social dangers because of their work and living conditions. The
purpose of this study was to investigate the effectiveness of cognitivebehavioral
play therapy on the anxiety of labor children.
Methods: The present research was a quasi-experimental study with a
pretest-posttest and a control group. The statistical population consisted
of all students between eight to eleven years old of labor child schools;
who were randomly selected from two schools of labor children in Tehran
divided into two groups of control and experiment, fifteen children
each. After performing the pretest, the experimental group received
seventeen sessions (sixty minutes each) of therapeutic plays based on
the cognitive-behavioral approach but the control group did not receive
any treatments. Subsequently, in both experimental and control groups,
the posttest was performed using Spence children′s anxiety scale(1997).
Results: At the start, the assumptions about the normalization and
homogeneity of variables were evaluated. The Kolmogorov-Smirnov
test showed that all variables showed normally distributed.(P≤0.01)
Also, Box's M test (Box's test for Equivalence of Covariance Matrices)
confirmed the homogeneity of the variance-covariance assumption.
So, assumptions of the MANCOVA test were confirmed and the
MANCOVA test can be used for the analysis of data. The results of
MANCOVA revealed posttest scores of experimental and control groups
had a significant difference concerning the therapeutic playing method.
(P≤0.01) It can be stated that according to the Eta2, forty-five percent of
the remaining total variance was affected by therapeutic play therapy.
Conclusions: Since cognitive-behavioral based play therapy was effective
and helped children to controlled their anxiety level and enhance
their learning, it is recommended that mentors, psychotherapists, and
custodians of education, to provide labor child with easier access to a
more flexible education system that facilitates and prevent them from entry to the labor market.
