شگردها و درون مايه‌هاي طنز در شعر محمد كاظم كاظمي شاعرافغانستاني و احمد مطر شاعر عراقي

طنز يكي از گونه‌هاي موفق ادبيات غنايي است كه با توليد روايتي شيرين از تلخي‌هاي روزگار، به ويژه در ابعاد اجتماعي و سياسي كاركردهاي درخشان داشته و دارد. خنده‌ي تلخ عنواني است كه به شعر طنز احمد مطر، شاعر عراقي داده‌اند. عنواني كه در شعر محمد كاظم كاظمي، شاعر پايداري افغانستاني نيز به طور كامل قابل تطبيق است. طنز اين دو شاعر به گونه‌اي تجسمي مفاهيمي را طرح مي‌كند كه دست كم در سراسر جغرافياي شرق، درد مشترك و درمان قاطع‌اند. مطر و كاظمي چشم‌ديده‌ها و روايت‌هايي را از زندگي مردم خود در قالب خنده‌اي ريخته‌اند كه در همان آغاز به تلخي مي‌‌گرايد. خاطرات تلخي كه در شعر كاظمي از اسطوره‌ي اُحُد آغاز مي‌شود و امتداد آن در واقعيت‌هاي امروزين سلطه‌ي استعمار و استكبار در خاورميانه و غرب آسيا، در پلاكاردهاي(لافتات) احمد مطر نمود مي‌يابد. اين پژوهش پس از اشاره‌ي كوتاهي به زندگي مطر و كاظمي و بحث پيرامون طنز و كاركردهاي آن در شعر مبارزه، كوشيده است ضمن برشمردن شگردهاي طنزي اين دو شاعر، عناصر مشترك تفكر آنان را در چهار موضوع اعتراض به اختناق، مشروعيت زدايي از حاكميت سياسي، اعتراض به عافيت جويي و انفعال توده‌ها و اعتراض به بي‌تفاوتي شاعران، به روش توصيفي تحليلي بررسي نمايد. مطر و كاظمي با درك رابطه‌ي عميق طنز و بيدارگري، گفتمان استعمار و استكبار را با زبان مردم، واقعيت‌گرا، بيدارگر و تأثيرگذار به چالش كشيده‌اند.