بررسي تطبيقي «حال» در نحو عربي و برابرهاي معنايي و نقش هاي معادل آن در دستور زبان فارسي

«حال» و اقسام مختلف آن (مفرد، جمله و شبه جمله) يكي از نقشهاي پركاربرد در متنهايي است كه به زبان عربي نگاشته ميشوند. اگر هنگام ترجمۀ متون عربي به فارسي، معادل دقيقي براي اين نقش نحوي بيابيم، هم اصل پيام رساني (پيام موردنظر نويسنده) از زبان مبدأ به زبان مقصد به درستي صورت ميپذيرد و هم معناي جملۀ مورد نظر براي مخاطب در زبان مقصد، رساتر و قابل فهمتر خواهد بود. مسئلۀ ما در پژوهش حاضر اين است كه وقتي اين متن‌ها به زبان فارسي ترجمه ميشوند، انواع حال در زبان عربي چه معادل‌هايي در زبان فارسي پيدا مي‌‌كنند و چه نوع كلماتي در فارسي ميتوانند جايگزين مناسب‌تري براي آنها باشند؟ اين پژوهش نشان ميدهد كه ترجمۀ حال مفرد از عربي به فارسي، منحصر به قيد حالت نيست؛ بلكه به صورت‌هاي متمّم قيدي، جمله، مسند، متمّم فعل، فعل، مفعول و مضافٌ اليه نيز ترجمه ميشود. برابرهاي فارسي جملات حاليۀ عربي نيز غالباً جمله هاي وابسته هستند كه در صورت تأويل، نقشهاي گروه قيدي، صفت بياني، فعل و مفعول را ميپذيرند. با وجود اينكه ترجمۀ نقش نحوي حال به صورت قيد در زبان فارسي كاربرد و بسامد بيشتري نسبت به ساير نقشهاي جمله در اين زبان دارد، امّا هنگام ترجمه ميتوان بر اساس نوع متن، پيام مورد نظر نويسنده و ساختار جمله، ساير نقشهاي مذكور را نيز به كار برد و از ظرفيّتهاي بالقوۀ زبان فارسي در برگردان سازههاي نحوي جملات عربي استفاده كرد.