بررسي ارتباط عوامل انساني تأثيرگذار در حوادث معدن با استفاده از رويكرد سيستمي

سابقه و هدف: بررسي سيستماتيك حوادث در سيستم‌هاي فنياجتماعي مانند صنعت معدن در كاهش حوادث اهميت دارد. در اين مطالعه قصد داريم ارتباط ميان عوامل انساني مشاركت‌كننده در حوادث معدن را با رويكرد سيستماتيك بررسي كنيم. مواد و روش‌‌ها: به‌منظور انجام اين پژوهش، حوادث رخ‌داده در يك مجتمع بزرگ معدن سنگ آهن واقع در جنوب كشور در يك دوره 7 ساله جمع‌آوري و سپس مهم‌ترين حوادث غربال شد. با كمك تيم تحليل حادثه و بر اساس چارچوب تجزيه‌وتحليل عوامل انساني و طبقه‌بندي آن، عامل هر حادثه شناسايي و طبقه‌بندي شد. در مجموع داده‌هاي مربوط به 154 حادثه جمع‌آوري شد. در ادامه، داده‌ها با استفاده از رگرسيون لجستيك در نرم‌افزار SPSS نسخه 16 تحليل شد. يافته‌ها: خطاهاي مبتني بر مهارت بيشترين فراواني را در بين اعمال ناايمن به خود اختصاص داد. نواقص محيط فيزيكي، طراحي نامناسب عمليات و فرايندهاي سازماني بيشترين فراواني شناسايي در عوامل سازماني حوادث منتخب بودند. در كل سيستم، وجود برخي نواقص در سطوح بالايي، نقص در سطح پايين‌تر را پيش‌بيني مي‌كرد كه شامل جوّ سازماني و نظارت ناكافي، فرايندهاي سازماني و طراحي نامناسب عمليات، نظارت ناكافي و محيط فيزيكي، طراحي نامناسب عمليات و محيط فيزيكي بود. نتيجه‌گيري: خطاهاي مبتني بر مهارت، مشكلات نظارتي و فرايندهاي سازماني جزء نواقص با فراواني زياد در ايجاد حوادث در صنعت معدن هستند. تحليل ارتباط ميان فاكتورهاي عليتي در سطوح مختلف در اتخاذ استراتژي‌هاي مناسب براي كاهش حوادث اهميت دارد.