تحليل كهن الگوهاي اسطوره زرقاء در مجمع الأمثال ميداني و نمود آن در ادب فارسي

A Study and Critique of the Archetypes of Myth of Zarqa According to the Book of Majma Al-Amsal and Its Manifestation in Persian Literature

اسطوره زرقاء نمود واقعيت‌هاي تلخ جامعه بوده به دليل بن‌مايه‌هاي تاريخي در متون ادبي كهن و ادبيات عاميانه، تجلي يافته ‌است. نگارندگان در اين جستار به روش نقد ادبي به بررسي كهن‌الگوهاي داستان زرقاء بر اساس كتاب «مجمع الأمثال» ميداني به روش نقد روان‌شناسانه و با هدف تحليل كهن الگوهاي موجود در حكايت پرداخته‌اند. اين نقد بر اساس انديشه‌هاي يونگ صورت گرفته است. اين كهن الگوها در ادب كهن فارسي، از جمله اشعار شاعراني چون سنايي، خاقاني و... تجلي يافته است. از يافته‌هاي تحقيق بر‌مي‌آيد كه اين اسطوره داراي كهن الگوهاي چون آنيما، آنيموس و شب، و... مي‌باشد. از نتايج پژوهش اين است كه در دايره فرآيند سفر تكامل از من به خود، فقط نيمه هبوط به ظلمت اتفاق افتاده است. در اين حكايت شر و بدي، همان غرايز حيواني است كه در بحران رواني عرب غالب شده است. اين كهن الگوها ريشه در داستان حوا و آدم(ع) داشته از حيطه ناخودآگاه شخصي اقوام به جمعي منتقل شده و در اذهان جاودان گرديده­اند و با گذشت زمان از بين نرفته‌اند. چه‌بسا در موقعيت‌هاي خاص از ناخودآگاه به خودآگاه منتقل شده‌اند.

The myth of Zarqa is a manifestation of the bitter realities of society and it is manifested in ancient literary texts and popular literature due to its historical foundations. In this article, the authors have studied the archetypes of Zarqa's story using the method of literary criticism based on the book "Majma al-Amsal" in the method of psychological criticism and with the aim of analyzing the archetypes in the story. This critique is based on Jung's ideas. These archetypes are manifested in ancient Persian literature, including the poems of poets such as Sanai, Khaghani, etc. Research findings show that this myth has archetypes such as anima, animus and night, and so on. One of the results of the research is that in the circle of the process of the journey of evolution from me to self, only a half-descent into darkness has occurred. In this anecdote, evil is the animal instincts that have prevailed in the Arab psychological crisis. These archetypes have their roots in the story of Eve and Adam (pbuh) and have been transferred from the personal unconscious of the tribes to the masses and have been immortalized in the minds and have not disappeared over time. They have been transferred from the unconscious to the conscious in certain situations.