مكانيابي تغذيه مصنوعي آبخوان با استفاده از GIS (مطالعه موردي: حوضه گربايگان، فارس)

Locating Artificial Aquifer Feeding Using (GIS) (Case Study: Garbayegan Basin, Fars)

آب‌هاي زيرزميني تنها منبع آب در بسياري از مناطق ايران است. اين مسئله سبب محدوديت عمده در توسعه اجتماعي و اقتصادي كشور شده است. سيلاب‌هاي ويرانگر و كمبود آب، ضرورت استراتژي‌هاي مناسب براي مهار سيل را ضروري مي‌نمايد. در اين رابطه انتخاب مناطق مناسب براي شارژ مجدد مصنوعي و هدايت جريان سيل به سازندهاي نفوذپذير از جمله راهكارهاي مؤثر قلمداد مي‌شود. با تركيب روش‌هايGIS و MCDA، مطالعه حاضر به دنبال مناسبترين مناطق براي عمليات شارژ مجدد مصنوعي آب‌هاي زيرزميني در حوضه گربايگان ايران است. به همين منظور، داده‌هاي مربوط به هشت عامل مؤثر در محيط GIS فراهم شد و ضمن تعيين مناطق بالقوه مناسب، ساير مناطق براي شارژ مصنوعي حذف شد. پس از بررسي دقيق مناطق مناسب با استفاده از روش‌هاي PROMETHEEII-SAW و Fuzzy-AHp ، نقشه مناسب بودن زمين براي شارژ مصنوعي آب‌هاي زيرزميني ايجاد شد. نتايج مطالعه نشان مي‌دهد كه مناسب‌ترين مناطق براي شارژ مجدد مصنوعي آب‌هاي زيرزميني در واحدهاي زمين‌شناسي QuaternaryQg and Qgsc و براي واحدهاي ژئومورفولوژيكي در سنگ‌فرش‌ها و مخروط افكنه‌ها با شيب بيش از 3 درصد است. علاوه بر اين، مطابقت قابل توجه بين نقشه توليد شده و مناطق كنترل، دقيقاً در مكان‌هايي كه پروژه‌هاي شارژ آب زيرزميني مصنوعي با موفقيت انجام شده است، مبين شواهد ديگري در مورد كارايي قابل قبول روش يكپارچه PROMETHEEII-SAWدر مقايسه با Fuzzy-AHp در تعيين مكان مناسب مناطق شارژ مصنوعي مي‌باشد.

Groundwater is the single water resource in many regions of Iran. This is considered to be a major limitation in the social and economic development of the country. Destructive floods and water shortage necessitate suitable strategies against flood control. Selecting suitable areas for artificial recharge and directing the floodwater into permeable formations are amongst the most effective strategies in flood spreading projects. Having combined GIS and MCDA approaches, the present study sought to locate the most suitable areas for artificial groundwater recharge operation in the Garabaygan Basin of Iran. To this end, the data layers relating to the eight effective factors were prepared in GIS environment. This stage was followed by elimination of the exclusionary areas for artificial recharge while determining the potentially suitable ones. Having closely examined the potentially suitable areas using the PROMETHEE II-SAW and Fuzzy-AHP methods, the land suitability map for artificial groundwater recharge was produced. The results of the study showed that most suitable areas for the artificial groundwater recharge are located in Quaternary Qg and Qgsc geologic units and in geomorphological units of pediment and Alluvial fans with slopes not exceeding 3 percent. Furthermore, significant correspondence between the produced map and the control areas, where the artificial groundwater recharge projects were successfully performed, provided further evidence for the acceptable efficiency of the integrated PROMETHEE II-SAW method in comparison with Fuzzy-AHP in locating suitable artificial recharge areas.