تبيين شاخصه ديني در انديشه حكومتي سعدي و طرطوشي؛ موردكاوي گلستان و سراج الملوك

Explaining the religious characteristic in Saadi and Tartushi's governmental thought; Case study of Golestan and Seraj Al-Moluk

آثار مختلفي در ادبيات فارسي و عربي پديد آمده‌اند كه با رويكردي موعظه‌گونه، اقشار مختلف مردم را مورد مناصحه و ارشاد قرار داده و سعي در تقويت اخلاق و تحكيم مدنيت جامعه داشته‌اند. از جمله اين اقشار سلاطين و شاهان هستند كه نويسندگان اين آثار، اين گروه را مخاطب قرار داده و تلاش نموده ­اند جايگاه سلطان و شيوه‌هايي حكومتي وي را تشريح نمايند و در اين ميان به اصول ديني، سياسي، و اخلاقي و مديريتي و نظائر آن توجه داشته‌اند. سعدي در «گلستان» خود در بابي مخصوص به سيرت پادشاهان و در ديگر ابواب به طور گذرا، به اخلاق و محاسن و مساوي اين گروه مي‌پردازد و به نوعي بايدها و نبايدهاي آن‌ها را ذكر مي­كند. طرطوشي نيز در «سراج الملوك» درباره سلاطين سخن رانده و اصول اخلاقي و سياسي كه بايد ملك به آن آراسته باشد را بيان مي­دارد. اين پژوهش در صدد است تا به شكلي ويژه، نقش شاخصه ديني را در انديشه حكومتي سعدي و طرطوشي در سه محور جايگاه سلطان، شيوه حكومتي، و مفهوم زوال پذيري حكومت، مورد بررسي قرار دهد.

Various works have appeared in Persian and Arabic literature that, with a preaching approach, have consulted and guided different segments of the people and tried to strengthen morality and consolidate the civilization of society. Among these groups are sultans and kings whose authors have addressed this group and tried to explain the position of the sultan and his methods of governing, including religious, political, moral, managerial and similar principles. Attention. In "Golest@n", Saadi in a special chapter investigates the character of kings and in other chapters, briefly deals with the ethics, merits and equality of this group and mentions their do's and don'ts. Tartoushi also talks about sultans in "Seraj al-Moluk" and states the moral and political principles that the property should be adorned with. This study seeks to specifically examine the role of religious character in Saadi's governmental thought and Tartushi in the three axes of the sultan's position, governmental style, and the concept of government decay.