بررسي سميت و اثرات زيركشندگي اسانس پنج انگشت به عنوان يك تركيب شبه هورمون جواني روي لمبه گندم

Toxicity and sub-lethal effects of Vitex agnus-castus L. essential oil as a Juvenile hormone analog on Trogoderma granarium Everts (Coleoptera: Dermestidae

لمبه گندم، Trogoderma granarium Everts (Coleoptera: Dermestidae)، يك آفت مهم غلات از قبيل گندم مي باشد. در مطالعه حاضر، اثرات كشندگي و زيركشندگي اسانس روغني Vitex agnus-castus L. عليه لاروهاي سن اول T. granarium بررسي شد. براي بررسي اثرات زيركشندگي، لاروهاي سن اول در معرض غلظت LC30 اسانس قرار گرفتند و پارامترهاي زيستي حشرات زنده مانده بررسي شد. اسانس پنج انگشت سميت تنفسي بالايي براي لاروهاي سن اول T. granarium داشت (LC50: 132/14 ميكروليتر بر ليتر هوا). به علاوه، زمان كشندگي V. agnus-castus L. پايين بود (LT50: 17/27 ساعت) كه نشان دهنده تاثيرات سريع تركيب مي باشد. دوره ي لاروي افراد حاصل از لاروهاي سن يك قرارگرفته در معرض اسانس پنج انگشت به طور معني داري طولاني تر از افراد شاهد بود. همچنين، در معرض قرارگيري با غلظت زيركشنده اسانس آزمايش شده به طور معني داري زنده ماني مراحل نابالغ، طول دوره بالغين و زادآوري افراد ماده بالغ را كاهش داد. نرخ خالص توليدمثل (R0)، نرخ ذاتي افزايش جمعيت (r) و نرخ متناهي افزايش جمعيت (λ) در جمعيت حاصل از لاروهاي در معرض با اسانس پنج انگشت به ترتيب 4/02 تخم بر فرد، 0/016 بر روز و 1/016 بر روز به دست آمد كه به طور معني داري كمتر از جمعيت شاهد بود (به ترتيب 27/55 تخم بر فرد، 0/055 برروز و 1/056بر روز). همچنين، ميانگين طول يك نسل در جمعيت تيمار شده با اسانس حدودا 22 روز بيشتر از جمعيت شاهد بود. مطابق با يافته هاي ما، اسانس پنج انگشت سميت بالايي براي لاروهاي T. granarium دارد و به نظر مي رسد تركيبات شبه هورمون جواني دارد كه قابلت دارد براي كنترل موثر جمعيت T. granarium در انبارها مورد استفاده قرار گيرد.

The Khapra beetle, Trogoderma granarium Everts (Coleoptera: Dermestidae) is a serious pest of grains such as wheat. In the present study, the lethal and sub-lethal effects of Vitex agnus-castus L. essential oil were studied against T. granarium first instar larvae. To investigate the sub-lethal effects, the first instar larvae were exposed to the LC30 concentration of the essential oil and the biological parameters of the surviving insects were determined. Vitex agnus-castus essential oil had high fumigant toxicity for first-instar larvae of T. granarium (LC50: 132.14 μl/L air). In addition, V. agnus-castus L. had low mortality time (LT50: 17.27 h), indicating rapid effects of the compound. The larval period of individuals who came from first instar larvae exposed to V. agnus-castus essential oil was significantly longer than control. Also, exposure to the sub-lethal concentration of the tested essential oil significantly reduced the survival of the immature stages, adults’ longevity, and reproduction of adult females. The net reproductive rate (R0), intrinsic rate of increase (r), and finite rate of increase () in the population came from larvae exposed to the essential oil of V. agnus-castus essential oil were 4.02 eggs/female, 0.016 day-1 and 1.016 day-1, respectively, that was significantly lower than the control population (27.55 eggs/female, 0.055 day-1 and 1.056 day-1, respectively). Also, the mean generation time of the essential oil-treated population was about 22 days longer than the control population. According to our findings, V. agnus-castus essential oil is highly toxic to T. granarium larvae and appears to contain a Juvenile hormone analog that is useful for effective control of T. granarium populations in storage systems.