مطالعه انگيزه ها و نحوه استفاده معلمان از شبكه هاي اجتماعي

پيشينه و اهداف: كاربران با انگيزه هاي متفاوت وارد شبكه هاي اجتماعي مي‌شوند و نحوه مشاركت آن ها نيز در شبكه هاي اجتماعي از هم متفاوت است. معلمان به‌عنوان كاربر شبكه هاي اجتماعي با اهداف و انگيزه هاي گوناگون، شيوه مختلفي را براي مشاركت در اين شبكه ها برمي گزينند.  لذا پژوهش حاضر با تأكيد بر نقش انگيزه ها در نحوه استفاده از شبكه هاي اجتماعي معلمان به مطالعه انگيزه ها و نحوه مشاركت معلمان در شبكه هاي اجتماعي مي پردازد. اهداف ويژه آن عبارتند از:1. تعيين نحوه استفاده معلمان فعال در شبكه هاي اجتماعي مجازي از اين شبكه ها.2. تعيين نوع بازخوردهاي معلمان در شبكه هاي اجتماعي.روش‌ها‌: پژوهش حاضر با استفاده از رويكرد كيفي انجام شده است. ميدان پژوهش، گروه ها و تالارهاي گفتگوي شبكه هاي اجتماعي معلمان ايران مي باشد. در اين پژوهش با 30 نفر از معلمان فعال در شبكه هاي اجتماعي مصاحبه نيمه ساختاريافته صورت گرفت كه 14 نفر از آنان مرد و 16 نفر زن بودند كه همه اين افراد، مدير كانال مجازي و ابرگروه هاي مختلف در شبكه هاي اجتماعي بودند و با استفاده از منطق نمونه گيري هدفمند و شيوه ملاك محور انتخاب شدند. ملاك انتخاب آن ها سابقه گروه يا كانال، تعداد دنبال كنندگان و تعداد بازديدكنندگان بود. همچنين معلماني براي مصاحبه انتخاب شدند كه علاوه بر اين ملاك ها، در حوزه توليد محتواي الكترونيكي در شبكه هاي اجتماعي توسط سايت مركز رشد به عنوان فرد فعال در توليد محتوا برگزيده شده بودند. هر مصاحبه شونده به مدت 40 الي 45 دقيقه حول محور سؤالات مصاحبه نظرات خود را مطرح كردند. براي تجزيه و تحليل داده ها، از روش تحليل مضمون استفاده شد. در اين روش ابتدا مفاهيم و كدهاي مهم از متن مصاحبه استخراج مي‌شود و سپس جايگاه هر مضمون از نوع فراگير، سازمان دهنده و پايه در شبكه مضامين مشخص مي گردد. در اين پژوهش براي انجام اين فرايند گام هاي زير طي شد: 1) در ابتدا با مطالعه مكرر داده ها و خواندن فعال آن ها، جستجوي معاني و كشف الگوها با ياداشت برداري و علامت گذاري داده ها آغاز گرديد (آشنايي با داده‌ها). 2) پس از خواندن داده ها، كدها و مفاهيم معرف داده ها ايجاد شد (ايجاد كدهاي اوليه). 3) كدهاي شناسايي شده، سازمان داده شده و به مضمون هاي مشخص تبديل شدند (ايجاد مضمون ها). 4. در اين مرحله مضمون ها نام گذاري و در صورت نياز بازنگري شدند. 5) شبكه مضامين براي شناسايي مضامين پايه، سازمان دهنده و فراگير ايجاد شد و در ادامه گزارش نهايي داده ها تنظيم شد.يافته‌ها: يافته هاي پژوهش حاضر نشان داد كه معلمان از شبكه هاي اجتماعي با انگيزه هاي شخصي براي تفريح، دسترسي به اخبار و تعامل با آشنايان و با انگيزه هاي شغلي براي توسعه حرفه اي و تعامل با همكاران بهره مي گيرند. انگيزه هاي معلمان بر نحوه ارائه بازخورد و شيوه مشاركت آن ها در شبكه هاي اجتماعي مؤثر است. بازخوردها و مشاركت آن ها در شبكه هاي اجتماعي متنوع است كه مي توان آن ها را به شش سطح منتشركنندگي، لايك كنندگي، كنترل كنندگي، مشورت دهي، نقدكنندگي و كامنت گذاري مستدل طبقه بندي نمود.نتيجه‌گيري: سطوح مشاركت معلمان در شبكه هاي اجتماعي از منظر توسعه حرفه اي و يادگيري هاي شغلي آن ها از اين منظر حائز اهميت است كه هراندازه بتوان با طرح ها و برنامه هاي مشخص، مشاركت معلمان در شبكه هاي اجتماعي را طوري سازماندهي كرد كه از تعاملات ضعيف مانند منتشركنندگي، لايك‌كنندگي و كنترل‌كنندگي به سمت مشورت دهي، نقدكنندگي و استدلال ورزي حركت كنند؛ به شكل عميق با مفاهيم شغلي خود در شبكه هاي اجتماعي درگير مي شوند و از ظرفيت هاي هر زماني، هر مكاني و تعاملي اين محيط براي توسعه حرفه اي خود بهره مي گيرند.