تحليل رقابت‌پذيري مقصدهاي گردشگري شهري در ايران

رقابت‌پذيري مقصد اگرچه به‌خوبي در ادبيات موضوع گردشگري جاافتاده است، اما پر از ناسازگاري‌ها و تناقض‌ها در مفهوم، سنجش و مشروعيت آن به‌عنوان يك موضوع پژوهشي است. اين وضعيت موجب شده است كه علي‌رغم تلاش بسياري از پژوهشگران، امكان ارائه يك مجموعه جهان‌شمول شاخص‌هاي رقابت‌پذيري كه قابل كاربرد براي همه مقصدها در همه زمان‌ها باشد، وجود نداشته باشد. بنابراين، هدف از اين تحقيق، تعيين ابعاد يا مؤلفه‌هاي رقابت‌پذيري مقصدهاي گردشگري شهري و شاخص‌هاي سنجش آن‌ها به‌گونه‌اي بوده است كه بر اساس آن بتوان به اندازه‌گيري و سنجش رقابت‌پذيري مقصدهاي گردشگري پرداخت. در راستاي پاسخگويي به مسئله اصلي تحقيق، گام‌هاي سه‌گانه پژوهش تعيين‌شده‌اند. در گام اول به احصاي مؤلفه‌هاي رقابت‌پذيري و شاخص‌هاي سنجش آن‌ها و اعتبارسنجي آن‌ها با استفاده ازنظر خبرگان پرداخته‌شده است. در گام دوم تحقيق با استفاده از ابزار پرسشنامه آنلاين و نظرسنجي از 320 خبره گردشگري در سطح 12 مقصد گردشگري منتخب، علاوه بر سنجش ميزان رقابت‌پذيري، ميزان تأثيرگذاري هريك از مؤلفه‌هاي رقابت‌پذيري تعيين‌شده است. در گام سوم تحقيق، با استفاده از آزمون تحليل واريانس يك‌طرفه و آزمون توكي، تفاوت بين ميزان رقابت‌پذيري مقصدهاي گردشگري شهري منتخب در كل و به تفكيك مؤلفه‌ها تحليل‌شده است. بر اساس نتايج تحقيق هشت مؤلفه و چهل‌ودو شاخص براي سنجش رقابت‌پذيري تعيين شدند. نتايج تحقيق نشان داد كه چهار مؤلفه زيرساخت‌هاي عمومي، مديريت مقصد، سياست و برنامه‌ريزي گردشگري و عوامل تقويت‌كننده و حمايت‌كننده كه به ترتيب در رتبه‌هاي اول تا چهارم ميزان تأثيرگذاري بر رقابت‌پذيري مقصدهاي گردشگري شهري قرارگرفته‌اند، نقش بسيار كليدي در تبديل مزيت‌هاي موهبتي يا طبيعي مانند منابع و جاذبه‌هاي كليدي به مزيت رقابتي مقصدهاي گردشگري شهري بر عهده‌دارند.