بررسي تأثير آبياري با اختلاط آب درياي خزر و چاه بر عملكرد كينوا رقم Sajama در شرايط گلخانه اي

سابقه و هدف: گياه كينوا (Chenopodium quinoa Willd.) گياهي از خانواده Amaranthaceae است كه حداقل 5000 سال قبل در ارتفاعات بوليوي و پرو كشت شده و اهلي شده است. كينوا گياهي با ارزش غذايي مطلوب و پتانسيل رشد و توليد در شرايط نامساعد محيطي است كه در برابر شوري بالايي دارد. استفاده از آب دريا در كشاورزي موجب افزايش درامد كشاورزان، توليد پايدار و امنيت غذايي مي‌شود؛ بنابراين اين تحقيق با هدف بررسي اثر مديريت‌هاي اختلاطي آب دريا با آب شهري بر خواص رشدي گياه كينوا رقم Sajama انجام شد.مواد و روش‌ها: به منظور بررسي تقليل شوري آب دريا بر رشد وعملكرد گياه كينوا رقم Sajama، تحقيق حاضر در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار و بر پايه كشت گلداني در شرايط گلخانه‌اي در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در سال 1395 انجام شد. تيمارهاي مورد استفاده در اين پژوهش شامل 5 سطح شوري (آب چاه (0.5 دسي‌زيمنس بر متر S1)، 15 (4.3 دسي‌زيمنس بر متر S2)، 30 (8.0 دسي‌زيمنس بر متر S3)، 45 (11.8 دسي‌زيمنس بر متر S4) و 60 درصد اختلاط آب دريا و آب چاه (15.5 دسي‌زيمنس بر متر S5)) بود. پس از رسيدن گياهان به مرحله شش برگي، 5 تيمار آب شور بر روي گياهان اعمال شد (S1، S2، S3، S4 و S5) و گياهان با آن آبياري شدند. تنش شوري در ابتدا با آبياري با آب شور حاصل از اختلاط 15 درصدي آب دريا و چاه در گلدان‌ها اعمال شده و به صورت تدريجي شوري آب آبياري تا رسيدن به تيمارهاي مورد بررسي افزايش يافت. پس از 85 روز از جوانه‌زني گياهان برداشت شده و ارتفاع بوته؛ وزن تر ساقه، برگ و سنبله؛ عملكرد دانه و سنبله؛ وزن هزاردانه، تعداد شاخه فرعي و سنبله اندازه‌گيري شد. اندام‌هاي هوايي به مدت 48 ساعت و در دماي 70 درجه سانتي‌گراد در آون خشك شده و پس از آن بيومس اندام هوايي اندازه‌گيري شد. براي وزن هزار دانه و عملكرد دانه، دانه‌ها از سنبله جدا شده و توزين شدند.يافته‌ها: نتايج نشان داد كه مديريت‌هاي آبياري بر وزن تر ساقه، سنبله و برگ، عملكرد دانه و سنبله، وزن هزار دانه و ارتفاع در سطح يك درصد معني‌دار شده، ولي بر تعداد سنبله و شاخه فرعي در سطح احتمال 5 درصد معني‌دار شد. بيشترين ميزان وزن هزار دانه، عملكرد دانه و سنبله به‌ترتيب در تيمار شاهد با 4.8، 15.93 و 18.52 گرم در بوته بود. نتايج نشان داد كه افزايش شوري آب آبياري منجر به كاهش برخي صفات رشد و عملكرد گياه كينوا نظير وزن تر ساقه ، برگ و سنبله؛ عملكرد دانه و سنبله؛ وزن هزاردانه، تعداد شاخه فرعي و سنبله شده است. با توجه به اينكه در اكثر صفات آبياري با اختلاط 15 و 30 درصد آب دريا و آب شهري نسبت به تيمارهاي ديگر منجر به افت كمتر شده، لذا اين تيمار جهت آبياري گياه كينوا در شرايط آبياري با آب شور درياي خزر توصيه مي‌شود. تيمار 15 و 30 درصدي اختلاط آب دريا و آب شهري به‌ترتيب منجر به كاهش 22.9 و 27.1 درصدي وزن هزار دانه شد.نتيجه‌گيري: آبياري با آب شور منجر به كاهش در رشد و عملكرد گياه كينوا در مقايسه با آبياري با آب چاه گرديد، به عبارت ديگر تنش شوري منجر به كاهش خصوصيات مورفولوژيكي و عملكردي گياه شد. بيشترين مقدار در اكثر صفات مورد بررسي در شرايط استفاده از آب شور در اعمال آبياري با آب شور 4.3 دسي‌زيمنس بر متر مشاهده شده است و نتايج نشان از مقاومت بالاي كينوا در برابر تنش شوري دارد.