مقايسه عملكرد لوبيا در سيستم هاي آبياري شياري، تيپ و رين فلت

سابقه و هدف: سيستم آبياري باراني رين‌فلت يك سيستم نوين آبياري بوده كه كارآيي آن مي‌تواند در عملكرد محصولات مورد بررسي قرار گيرد. با توجه به اينكه سطح قابل توجهي از اراضي استان مركزي به كشت لوبيا اختصاص داده مي‌شود و از طرفي تاثير ‌آبياري روي لوبيا به روش قطره‌اي تيپ و باراني رين‌فلت در اين منطقه ناشناخته است، لذا هدف از اين پژوهش، تعيين مناسب ترين سيستم آبياري با هدف افزايش بهره‌وري و كاهش مصرف آب براي كشت لوبيا مي‌باشد. همچنين در اين پژوهش، آبياري شياري به عنوان تيمار شاهد در نظرگرفته مي‌شود.مواد و روش‌ها: به‌ منظور مقايسه بهره‌وري مصرف آب در كشت لوبيا تحت سيستم‌هاي آبياري شياري، باراني رين‌فلت و قطره‌اي تيپ، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. همچنين وضعيت توزيع كود ازته در عمق خاك، بين دو سيستم آبياري باراني رين‌فلت و قطره‌اي تيپ مورد مقايسه قرار گرفت. كود اوره در سه نوبت شامل مرحله ظهور سه برگچه سوم، شروع گلدهي و مرحله پرشدن دانه‌ها استفاده گرديد. براي اندازه‌گيري رطوبت خاك از دستگاه TDR استفاده شد. عملكرد بيولوژيك محصول، عملكرد دانه، شاخص برداشت و كارآيي مصرف آب در تيمارهاي آزمايشي تعيين گرديد. نهايتا قبل از كشت و بعد از برداشت، از عمق‌هاي صفر تا 120 سانتي‌متري خاك نمونه‌برداري صورت پذيرفت و به‌وسيله دستگاه كجلدال اتوماتيك ميزان ازت خاك تعيين گرديد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه اثر روش‌هاي مختلف آبياري بر تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته در سطح احتمال 5 درصد و بر مقدار آب مصرفي در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. روش آبياري رين‌فلت موجب افزايش در عملكرد دانه به ميزان حداكثر 29.5 درصد و افزايش عملكرد بيولوژيك به ميزان حداكثر 27.8 نسبت به روش آبياري تيپ و شياري گرديد؛ اما اين افزايش معني‌دار نبود. اختلاف بهره‌وري آب در روش‌هاي رين‌فلت و تيپ اختلاف معني‌داري نداشتند، اما اختلاف آن‌ها با سيستم شياري معني‌دار بود. بيشترين بهره‌وري فيزيكي آب با ميانگين 360 گرم ماده خشك به ازاي هر متر مكعب آب مصرفي به روش آبياري تيپ تعلق داشت؛ اما اين برتري نسبت به روش آبياري رين‌فلت تنها 2.8 درصد بود. ميزان آبشويي ازت در عمق صفر تا 30 سانتي‌متر و 30 تا 60 سانتي‌متر در روش آبياري رين‌فلت بيشتر از روش آبياري تيپ بود؛ اما آبشويي قابل توجهي از اين عنصر در اعماق 60 سانتي‌متر و بيشتر خاك مشاهده نشد. با توجه به نسبت هزينه‌هاي اجراي هر يك از روش‌هاي آبياري در مقايسه با محصول توليدي، مشخص گرديد كه هزينه اجراي سيستم آبياري تيپ نسبت به هر كيلوگرم لوبياي توليد شده، در حدود 2.7 برابر سيستم آبياري رين‌فلت بود. نتيجه‌گيري: بهره‌وري فيزيكي آب در آبياري رين‌فلت با آبياري قطره‌ي تيپ اختلاف معني‌داري ندارد، اما اختلاف آن با آبياري شياري معني‌دار مي‌باشد. با اين حال، كشت لوبيا با استفاده از روش آبياري باراني رين‌فلت به دليل بهره‌وري اقتصادي مناسب‌تر در مقايسه با سيستم‌هاي آبياري قطره‌اي تيپ و آبياري سطحي شياري، توصيه مي‌گردد.