رده‌شناسي ساخت موصولي فارسي

ساخت موصولي يك گروه حرف تعريف مركب است كه شامل هسته‌ موصولي و بند موصولي است و آن دو با هم يك سازه نحوي تشكيل مي دهند. اين ساخت توزيع گروه حرف تعريف را دارد. بند موصولي فارسي بند پيرو پسااسمي است كه داراي ترتيب خطي حرف تعريف اسم بند است. اين مقاله با تحليل ۱۲۰۰ جمله‌ حاوي بند موصولي كه برگرفته از آثار زبان‌شناسان و دستورنويساني همچون انوري، شفائي، غلامعلي‌زاده، لازار، باطني، نجفي، مشكوه‌الديني... است، به بررسي بندهاي موصولي فارسي براساس مطالعات بينازباني و البته درون‌زباني مي پردازد كه شامل راهبردهاي مختلفي است براي صورت بندي ساخت موصولي (ارتقاء ضمير موصولي و به جاماندن ردّ و يا اشتقاق در پايه‌بودن متمم نما و حضور ضمير ابقايي/خلاء در جايگاه موصولي)، شقوق بند موصولي به لحاظ حضور هسته، سلسله‌مراتب جايگاه هسته (بروني، دروني)، و ترتيب خطي هسته (آغازي، پاياني) و بند، انواع هسته در بند موصولي توصيفي و توضيحي، ترتيب جايگاه حرف ‌تعريف، هسته‌ اسمي و بند موصولي در زبان فارسي، جايگاه وقوع موصولي‌سازي، ضمير ابقائي، امكان و عدم امكان لانه گيري بندهاي موصولي و امكان و عدم امكان حركت بند موصولي. بنابراين، ابتدا براساس مشاهدات به تعميم و توصيف همگاني مي‌رسيم و سپس، از تشابهات بين زبان ها كه از طريق مقايسه‌ بينازباني به‌ دست مي آيد، تبيين مي دهيم كه علت شباهت و تمايل زبان ها مي تواند اشتراك تاريخي، شناختي، پردازشي، معنايي و كاربردشناختي باشد، زيرا ملاحظات نقش مؤلفه هاي برون زباني در توصيف رده شناختي اجتناب ناپذير است.