شاخص‌هاي رفتار قيمتگذاري و عوامل موثر بر آن: شواهدي از داده‌هاي خرد قيمتي كالاهاي عرضه ‌شده در فروشگاه رفاه

Pricing Behavior Indicators and the Factors Affecting It: Evidence from Refah Stores’ Price Microdata

چسبندگي قيمت‌ها كه با شاخص‌هايي همچون بسامد تغييرات قيمت و دورۀ ماندگاري قيمت‌ها اندازه‌گيري مي‌شود، يكي از مولفه‌هاي تاثيرگذار بر نحوه مديريت و كنترل نقش‌آفريني سياست‌هاي پولي در اقتصاد است. در واقع، مي‌توان گفت چسبندگي قيمت‌ها از جهت ايجاد امكان بهبود متغيرهاي حقيقي در كوتاه‌مدت به نفع سياستگذاري پولي است. كشف عوامل موثر بر شاخص‌هاي رفتار قيمتگذاري نيز به سياستگذار پولي اين امكان را مي‌دهد كه بتواند از طريق رصد تحولات اين عوامل تاثيرگذار، تغييرات شاخص‌هاي رفتار قيمتگذاري را تا حدودي پيش‌بيني كند. محاسبات صورت گرفته براي دوره زماني 17 ساله _ از آبان 1379 تا مهر 1396 _ با استفاده از 84 ميليون داده خرد قيمتي كالاهاي عرضه شده در فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي رفاه كه وزن 50 درصدي از سبد مصرفي خانوارها را شامل مي‌شود، حاكي از آن است كه قيمت كالاها به طور متوسط بيش از 2/52 ماه ماندگاري ندارد و در هر ماه به طور متوسط قيمت دستكم 47/34 درصد كالاهاي مورد بررسي دستخوش تغيير شده است. اين امر نشانگر كم بودن چسبندگي قيمت در ايران است. در راستاي كشف عوامل موثر بر شاخص‌هاي رفتار قيمتگذاري، نتايج نشان مي‌دهد كه بسامد تغييرات قيمت با نرخ تورم (بر مبناي هر دو شاخص قيمت مصرف‌كننده و توليدكننده) رابطۀ مثبت آستانه‌اي دارد، به‌طوري كه با عبور از نرخ تورم آستانه 18 درصد، شدت اين اثر مثبت كمتر مي‌شود. همچنين، نرخ ارز روندزدايي شده با اندازه تغيير قيمت همبستگي مستقيم دارد. نكته قابل توجه آن‌كه نرخ تورم به تنهايي عامل اصلي توضيح‌دهنده رفتار قيمتگذاري نيست، بلكه رشد نقدينگي، رشد توليد، و رشد نرخ ارز نيز اثرات مثبت قابل‌توجهي بر بسامد و اندازۀ تغييرات قيمت دارند.

Price stickiness, measured by indicators like frequency and duration of price changes, determines the short-term real effects of monetary policy in the economy. Discovering the factors affecting price adjustment allows the monetary policymaker to predict the changes in pricing behavior by monitoring the changes of these influential factors. Employing microdata of 84 million monthly price observations from the Refah chain stores in Iran shows that on average, goods’ prices did not last more than 2.52 months and the price of at least 47.34 percent of examined goods changed every month, meaning that the price stickiness is pretty weak in Iran’s economy and there is a little room for the monetary authority to influence the real economy. Moreover, as regards the factors affecting the price-setting behaviors, the results show that the frequency of price changes has a positive threshold correlation with the inflation rate; As the inflation crosses 18%, the intensity of this positive effect decreases. It is important to note that inflation is not the only factor explaining the pricing behavior, but the growth rate of liquidity, GDP and exchange rate also have significant positive effects on the frequency and magnitude of price changes.