گذار ناقص نرخ بهره و سياست پولي در ايران

Incomplete interest rate pass-through and monetary policy in Iran

مكانيزم اثرگذاري نرخ سود سياستي به اين‌صورت است كه ابتدا نرخ‌هاي سود بانكي (سپرده‌ها و تسهيلات) تغيير يافته و سپس در واكنش به آن، متغيرهاي كلان اقتصادي تغيير مي‌كنند. براين‌اساس،‌ اگر گذار نرخ سود كامل باشد، آن‌گاه كارايي سياست پولي نيز بيشتر خواهد بود و اگر گذار به‌صورت ناقص باشد، آنگاه كارايي سياست پولي كمتر خواهد بود. هدف از مطالعهٔ حاضر بررسي گذار نرخ سود در ايران است. بدين‌منظور، يك الگوي تعادل عمومي پوياي تصادفي باوجود شبكهٔ بانكي طراحي شده است. در اين مدل، حجم سپرده‌ها را خانوارهاي صبور تأمين مي‌كنند و تسهيلات به خانوارهاي غيرصبور تخصيص مي‌يابد. همچنين، نرخ سود سياستي توسط بانك مركزي و در بازار بين‌بانكي تعيين مي‌شود. با استفاده از داده‌هاي فصلي مربوط به دورهٔ 1398- 1388و روش برآورد بيزين، پارامترهاي ساختاري اين مدل برآورد شده است. نتايج برآورد نشان مي‌دهد كه گذار نرخ سود تسهيلات و نرخ سود سپرده‌ها در ايران به‌صورت ناقص برقرار است. همچنين، نتايج حاصل از شبيه‌سازي سياست يك واحد درصد افزايش در نرخ سود سياستي نشان مي‌دهد كه نرخ‌هاي سود سپرده‌ها و تسهيلات كمتر از يك واحد درصد افزايش مي‌يابند كه اين ويژگي مبين كارايي پايين سياست پولي مبتني بر ابزار نرخ سود سياستي در ايران است.

The aim of this research is analyzing interest rate pass – through of lending and deposits in Iran. Interest rate pass – through from policy interest rate to banking micro interest rates is among most important effective factors on the monetary transmission mechanism. Thereby, more complete interest rate pass through means more efficiency monetary policy. To do this analysis, a DSGE model with banking system is designed. In this model, the volume of deposits is determined by patient households and loans is devoted to impatient households. Moreover, policy interest rate is determined by central bank in interbank market. The interest rate pass- through of lending and deposits are determined by measuring the gap between these two rates with policy rate. By using quarterly data on the period 1383-1398 and Bayesian approach, the structural parameters of the model are estimated. Based on results, the interest rate pass – through of lending and deposits are 0.13 and 0.52, respectively. These results reveals that in response to variations in the policy rate, the lending rate and deposit rate will changes, lower than one – to -one, therefore, the efficiency of monetary policy in Iran is not sufficient to satisfy inflation and output targets.