نقش امر به معروف و نهي از منكر در پيشگيري از جرائم مرتبط با شبكه‌هاي اجتماعي؛ مباني، منابع، فرصت‌ها و چالش‌ها

پيشگيري اجتماعي از جرم در مقابل پيشگيري وضعي، اساسي تر و بنيادي تر است اما هزينه هاي فراوان و دستيابي ديرهنگام به نتيجه، سبب شده كه سياستگذاران جنايي كمتر به سراغ راهكارهاي پيشگيري اجتماعي بروند. با اين وجود، در فرهنگ هاي مختلف مي‌توان راهكارهايي را براي اين نوع پيشگيري اتّخاذ نمود كه مورد استقبال عمومي قرار گيرد تا با مشاركت عمومي مردم، دامنه ارتكاب جرم در حدّ وسيعي كاهش يابد. يكي از شيوه ها، امر به معروف و نهي از منكر است كه به عنوان فريضه اي ديني مورد تاييد شارع مقدس و قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران قرار گرفته اما همچنان، واجبي مغفول مانده است. اين نوشتار در پي آن است كه نشان دهد امر به معروف و نهي از منكر چگونه مي‌تواند به عنوان مصداقي از پيشگيري اجتماعي، زمينه جرائم به ويژه جرائم مرتبط با شبكه ‌هاي اجتماعي را از بين ببرد. امر به معروف و نهي از منكر فقط يك راهكار شرعي و فريضه ي ديني نيست بلكه مباني عقلي و منطقي نيز دارد و از همين روي در كشورهاي غير ديني نيز تحت عنوان نظارت همگاني، مورد اقبال سياستگذاران قرار گرفته است. بر همين اساس، در كنار مباني و منابع شرعي، مباني و منابع عقلي و حقوقي را هم مورد كنكاش قرار داده ايم. البته اجراي اين فريضه با موانع و چالش‌هاي زيادي روبروست. اين تحقيق كه به روش توصيفي تحليلي و با ابزار كتابخانه اي صورت گرفته است نشان مي‌دهد پيشگيري از جرايم مرتبط با شبكه هاي اجتماعي به وسيله امر به معروف و نهي از منكر نيازمند آگاه كردن مردم و فرهنگ سازي است. بايد با تشكيل احزاب و سازمان‌هاي مردم ‌نهاد و تقويت و حمايت از آنها، بستر سازي مناسبي صورت گيرد و از اين ابزار، استفاده سياسي و جناحي نشود و كساني كه اين فريضه را انجام مي‌دهند مورد بازخواست قرار نگيرند. همچنين شرايط و مراتب امر به معروف و نهي از منكر بايد با دقت رعايت شود و از آن، بهره برداري ابزاري نشود و گرنه نتيجه اي معكوس به دنبال خواهد داشت.