مطالعه ي پديدارشناختي مفهوم انسان در نمايشنامه ي ويتسك نوشته ي گئورگ بوشنر، براساس نظريه ي گشتالت درماني فريتس پرلز و فلسفه ي ژيل دلوز

Phenomenological Study of the Concept of Man in the Play Woyzeck by Georg Buchner, Based on Fritz Perls’ Theory of Gestalt Therapy and Deleuze philosophy

درام ويتسك با درونمايه ي سوژه گريز و شخصيت هايي احساس گرا، با تاكيد بر روانشناسي گشتلات، تكيه بر تجربه ي بالفصل و عقل گريز، امكان مطالعه ي فلسفهي دلوز و روانشناسي پرلز را ممكن ساخته است. اين تحقيق قصد دارد تا مفهوم انسان به عنوان سوژهاي فراتر از عقل گرايي را از منظر دلوز و پرلز مطرح كرده و با خوانش نمايشنامه اي با محوريت تجربه گرايي و گشتالت درماني در حيطه ي روانشناسي و فلسفه ي تجربه گرايي مطالعه اي تحليل پذير از انسان پست مدرن را تبيين نمايد. براي تحقيق درباره ي اين مهم، نمايشنامه ي ويتسك انتخاب شده كه نمونه ي موفقي از تجربه ي ارزيابي مفهوم انسان در درام پست مدرن است. گيورگ بوشنر در ويتسك جايگاه انسان را از منظر روان شناختي و فلسفي ارزيابي نموده و اثبات ميكند كه جايگاه حس و تجربه فراتر از نگاه عقلگرايان است. اين تفكر ميتواند به سوژه جرات چيزي فراتر از انسان شدن و يا حتي جرات تبديل شدن به يك موجود تجربه گراي صرف را بدهد. اين مقاله در تلاش است تا به اين پرسشهاي اصلي پاسخ بدهد: »ويتسك براساس متغييرهاي روانشناختي و فلسفي چه ديدگاهي را نسبت به انسان مدرن ارايه ميدهد؟«، »با توجه به نگاه روانشناختي از دريچه ي گشتالت درماني جايگاه انسان را به عنوان يك عنصر تجربه گر چگونه ميتوان در ويتسك مطالعه كرد؟« و »رويكرد اين چنيني نسبت به معنا و مفهوم انسان در درام چگونه ميتواند در كيفيت شخصيت پردازي درام بازتاب پيدا كند؟« در اين مسير، تحقيق حاضر ضمن انتخاب درام ويتسك به عنوان نمونه ي موردي، قصد دارد تا مفهوم انسان را براساس معناي فلسفي زيستن و تجربه ي روانشناختي فرديت اين مفهوم مورد پژوهش قرار دهد. بخشي از مباني تيوري تحقيق برپايه ي مباني نظري مبتني بر نظريات ژيل دلوز و فريتس پرلز است كه به طور مشخص مورد مطالعه قرار ميگيرد. سپس به رويكرد فلسفي و روانشناختي مفهوم انسان در درام بوشنر پرداخته ميشود كه اين درام را به نمايشنامه اي منحصربه فرد از منظر تجربه گرايي تبديل كرده است. در اين مقاله همچنين تالش خواهد شد تا به شيوهي تطبيقي - تحليلي با استفاده از روش هاي كتابخانه اي و منابع موجود به اين هدف دست يابيم. نتيجه ي تحقيق نشان ميدهد كه مفهوم انسان از منظر ژيل دلوز در نمايشنامه ي ويتسك با توجه به تعريف وي از موقعيت سوژه، به دليل عقب رانده شدن سوژه از مركزيت سوژه گريزي در فرآيند انسان حيوان شدن است و همينطور تعريف پرلز از موقعيت انسان در روانشناسي گشتالت با تاكيد بر امكان تجربه ي بالفصل را ميتوان در اين نمايشنامه مورد خوانش قرار داد.

This research intends to introduce the concept of man as a subject beyond rationalism from the perspective of Deleuze and Perls and to explain an analytical reading of postmodern man by reading a play centered on empiricism and Gestalt therapy in the field of psychology and the philosophy of empiricism. To investigate this, woyzeck’s play was selected as a successful example of the experience of evaluating the human concept in postmodern drama. In woyzeck, Georg Büchner evaluates the position of man from a psychological and philosophical point of view and proves that the place of sense and experience is beyond the view of rationalists. This thinking can give the subject the courage to go beyond something human or even the courage to become a mere empiricist. This article seeks to answer these key questions: “What is woyzeck’s view of modern man based on psychological and philosophical variables?” an‎d “How can such an approach to the relation of human meaning and concept in drama be reflected in the quality of the characterization of the drama?” In this direction, the present study, while choosing woyzeck drama as a case study, intends to study the concept of man based on the philosophical meaning of living and the psychological experience of the individuality of this concept. Part of the foundations of research theory is based on theoretical foundations based on the theories of Jill Deleuze and Fritz Perls, which are specifically studied. I then turn to the philosophical and psychological approach to the human concept in Buchner’s drama, which has turned the drama into a unique play from an empiricist perspective. This paper will also attempt to achieve this goal in a comparativeanalytical manner using library methods and available resources. The results of the research show that the concept of man from the perspective of Jill Deleuze in Woyzeck’s play according to his definition of the subject position which is due to the subject being pushed back from centrality (subjectivism) in the human-animal process and Perls’s definition of human position in Gestalt psychology Emphasizing the possibility of immediate experience can be read in this play.