إعمال ولايت در نكاح دختر باكره رشيده؛ تحليل فقهي و حقوقيِ تحوّلات قانوني مادّه 1043 قانون مدني در بستر تحوّلات و نيازهاي اجتماعي

إProvision of the province in the marriage of a virgin girl Jurisprudential and legal analysis of legal developments Article 1043 of the Civil Code

يكي از مسايل مبتلابه اجتماعي و اختلافي بين فقها، مسأله اذن وليّ قهري در نكاح دختر باكره رشيده، مي‌باشد. از نظر فقهي، اصل، عدم ولايت بر بالغ رشيد در امور مالي و غيرمالي، است. در خصوص «نكاح» دختر باكره رشيده، به موجب برخي از اقوال فقها، ولايت پدر و جدّپدري بر شخص رشيده، استثنائاً ثابت است. ظاهر متن اصلي مادّه 1043 قانون مدني و اصلاحات بعدي، بيانگر آن است كه: قانونگذار، از قول مشهور فقهاي اماميه، عدول كرده و قول به «اشتراك اراده» دختر و وليّ را برگزيده است. مقاله حاضر، با هدف بررسي تحوّلات قانوني مادّه مذكور در بستر تحوّلات و نيازهاي اجتماعي، با استفاده از منابع فقهي و حقوقي و با روش مطالعات كتابخانه‌اي، در پنج قسمت، سامان يافته است. سؤال اصلي مقاله، اين است كه: تحوّلات صورت گرفته در مادّه 1043 قانون مدني، مستند به قول مشهور فقهاي اماميه است يا اينكه بر اساس نيازهاي اجتماعي، اصلاح شده است؟ پس از انجام پژوهش، فرضيه تحقيق، مبني بر اينكه، عدول مقنّن از قول مشهور فقها، متأثّر از شرايط و نيازها و تحوّلات اجتماعي زمانه، بوده است، اثبات شد. بدين توضيح كه، مادّه قانوني مذكور، با لحاظ تحوّلات اجتماعي و بر مبناي اشتراك اراده دختر و وليّ، اصلاح گرديد. مهمترين نتايج تحقيق، بدين شرح است: از بين اقوال پنجگانه، قول به عدم ثبوت ولايت پدر و جدّپدري، قول مختار پژوهشگران است و نكاح دختر باكره رشيده، بدون اذن وليّ، صحيح امّا غيرنافذ مي‌باشد؛ در صورت زوال وصف بكارت در اثر وطي مشروع، ولايت پدر، ساقط است.

One of the disputes between the jurists is the issue of the permission of the compulsory guardian in the marriage of a grown virgin girl, which is enshrined in Article 1043 of the Civil Code. From the jurisprudential point of view, the principle is the lack of guardianship over the adult Rashid in financial and non-financial affairs. Regarding the "marriage" of a virgin girl, according to some jurists, the guardianship of the father and grandfather over the adult person is exceptionally fixed. From the appearance of the original text of Article 1043 and subsequent amendments, it appears that the legislator, deviating from the famous saying of the Imami jurists, has chosen the promise of "sharing the will" of the daughter and the guardian. The present article, which is organized with the aim of examining the legal developments of the mentioned article, analyzes the sayings of jurists and jurists using jurisprudential and legal sources and descriptive-analytical method. The author, according to the jurisprudential evidences and the principles of the sayings of the jurists, has taken the promise of not proving the guardianship of the father and grandfather among the five sayings and believes that the marriage of a grown virgin girl without the permission of the guardian is valid. The most important achievements of the research are: the lack of proof of the guardianship of the father and grandfather in the marriage of a virgin girl; Fall of the province in case of deterioration of virginity due to legitimate vat.