واكاوي تطبيقي«جانشيني موقت» مقام رياست جمهوري در نظام حقوقي ايران، مصر و تركيه

A Comparative Analysis of the “Interim Succession” of the President In the legal system of Iran, Egypt and Turkey

پايان دوره رياست جمهوري همانند ساير مناصب عمومي، صرفا با انقضاء دوره قانوني مسيوليت همراه نيست، بلكه در كنار پايان طبيعي دوره از حيث زماني، بايد از ساير عوامل اختياري نظير "استعفا" و يا قهري همچون "فوت" نام برد. در اين حالات، رييس جمهور براي مدت موقت مانند بيماري يا مدت دايم نظير مرگ، صلاحيت تصدي پست رياست جمهوري را از دست داده و تا تعيين و انتخاب رييس جمهور جديد، جانشين صلاحيت داري به طور موقت مسيوليت-هاي وي را بر عهده مي گيرد. مسلما اين ايام "فترت" به سبب فقدان رييس جمهور، در حقوق اساسي كشورها از اهميت زيادي برخوردار است. لذا و به تبع مسيله مذكور، پرسش اصلي نوشتار اين است كه كشورهاي مورد مطالعه براي دوران جانشيني موقت مقام رياست جمهوري چه موازين حقوقي پيش بيني كرده اند؟ در پاسخ به پرسش مذكور، مقاله با روش توصيفي- تحليلي به مطالعه وضعيت "جانشيني موقت" رياست جمهور در سه كشور ايران، مصر و تركيه پرداخته است. اهم دستاوردهاي پژوهش اين است كه اولا عبارت "جانشيني موقت" اصطلاحي مناسب و دقيق-تر از "كفالت" است ثانيا موازين مقرر براي مسيله مذكور در نظام حقوقي ايران، كامل تر و جامع تر از دو كشور ديگر بيان شده است. ثالثا با اذعان به اين مطلب كه ايجاد چنين اوضاعي، استثنايي و بعيد الوقوع است، بايد بيان داشت كه جهت پيشگيري از نا به ساماني اين دوران، لازم است نظام حقوقي حاكم بر آن دقيق و جامع باشد. امري كه در برخي نظام هاي حقوقي مغفول مانده است. چنين لزومي بيشتر ناظر به اصلاح نظم حقوقي است از حيث نا مشخص بودن سازوكار دقيق جانشيني و وجود ابهامات در آن كه منجر به چالش هايي خواهد شد.

The end of the presidency, like other public positions, is not always accompanied by the expiration of the legal period of responsibility, but in addition to the natural end of the term, other optional factors such as “resignation” or coercion such as “death” should be considered. In these cases, the President has lost the authority to take office for an interim period, such as illness or permanent term, such as death, and until the designation and election of a new president, the successor will temporarily assume his responsibilities. Of course, these days of “Fatrat” are of great importance in the fundamental rights of countries due to the absence of a president. Therefore, and consequently, the main question of this article is what legal standards have the legal system of the countries studied for such a period? In response to this question, the article has studied the status of “temporary succession” of the president in three countries through descriptive-analytical method. The most important achievements of this study are that firstly, the term “temporary succession” is a more appropriate and accurate term than “bail”, secondly, the standards for the issue mentioned in the Iranian legal system are more complete and comprehensive than the other two countries