ارائه مدل بودجه ريزي در ايران بر مبناي رشد اقتصادي و رقابت پذيري منطقه‌اي با رويكرد پويايي سيستم

Developing a Budgeting Model in Iran Based on Economic Growth and Regional Competitiveness by System Dynamics Approach

منابع كمياب و نيازهاي گوناگون در كشور، بودجه ريزي را به عنوان موضوعي بسيار با اهميت و چالش برانگيز براي صاحبنظران و تصميم گيران كلان اقتصادي تبديل نموده است. با توجه به ساختار دولتي اقتصاد ايران و تمركز قسمت اعظم منابع مالي در دست دولت، نظام بودجه‌ريزي تأثير بسزايي بر كل اقتصاد ايران و همچنين رشد و يا عدم رشد و توسعه اقتصادي دارد. از اينرو با توجه به اهميت و ضرورت اين مسأله در اين پژوهش هدف اصلي ارائه مدل پياده سازي بودجه ريزي با رويكرد پويايي سيستم و در نظر گرفتن متغيرهاي رشد اقتصادي و رقابت پذيري منطقه‌اي است. به همين منظور با بكارگيري روش دلفي از 17 نفر از خبرگان متغيرهاي تأثيرگذار (شامل متغيرهاي جريان، انباشت، درونزا و برونزاي كمكي) شناسايي شد، سپس ساختار مدل، نمودارهاي علت و معلولي و حالت-جريان و ارتباط مفهومي بين متغيرها در نرم افزار Vensim ترسيم گرديد. پس از شبيه‌سازي، اعتبار مدل ايجاد شده به‌وسيله سه آزمون كفايت مرز، ارزيابي ساختار و رفتار مجدداً مورد بررسي قرار گرفت، در انتها نيز با بررسي چهار سناريو مرتبط (مديريت بودجه، بهبود توان رقابتي، كنترل تورم و جامع) سناريوي كنترل تورم پيشنهاد گرديد.

The scarce resources and diverse needs in the country have made budgeting a very important and challenging issue for macroeconomists and decision makers. Given the government structure of the Iranian economy and the concentration of much of the financial resources in the hands of the government, the budgeting system has a significant impact on the entire Iranian economy as well as on the growth or underdevelopment and economic development. Therefore, considering the importance and necessity of this issue in this study, the main objective is to present a budget implementation model with system dynamics approach and to consider the variables of economic growth and regional competitiveness. For this purpose, using the Delphi method, 17 experts identified the influential variables (including flow, accumulation, endogenous, and extroverted auxiliary variables), then model structure, cause and effect diagrams and state-flow diagrams and conceptual relationship between variables in Vensim software. It was drawn. After the simulation, the validity of the model was reevaluated by three tests of boundary adequacy, structural and behavioral assessment, and finally, by examining four related scenarios (budget management, improvement of competitiveness, inflation control and comprehensive) the inflation control scenario was proposed. .