فون مورچه‌‌هاي باغ‌‌هاي انجير استهبان (فارس) همراه با گزارش گونۀ مورچۀ (Hymenoptera: Formicidae) Tapinoma karavaievi در جايگاه شكارگر زنبور گرده‌‌افشان انجير

Ant Fauna of Fig Orchards of the Estahban Area with the Report of Tapinoma Karavaievi (Hymenoptera: Formicidae) as a Predator of Fig Pollinator Wasps

انجير (Ficus carica L.) محصولي مهم براي مصرف تازه‌‌خوري و خشك در سطح جهان شناخته مي‌‌شود. استان فارس و شهرستان استهبان با بيش از 95 درصد باغ‌‌هاي انجير خوراكي مهم‌‌ترين توليدكنندۀ انجير در ايران هستند. مورچه‌ها روي برهمكنش بين انجير و ساير هم‌‌زيستان انجير به‌‌ويژه زنبورها تأثير مي‌‌گذارند. با توجه به فراواني مورچه‌‌ها در انجيرستان‌ها و همچنين وجود گزارش‌‌هايي مبني‌‌بر خسارت مستقيم و غير مستقيم آنها به انجير، اين پژوهش طي سال‌‌هاي 1397 تا 1398 با محوريت بررسي فون مورچه‌ها در باغ‌هاي انجير شهرستان استهبان صورت گرفت. براساس نتايج اين پژوهش، 11 گونه مورچه متعلق به هشت جنس و سه زيرخانواده شناسايي شد. در بين گونه‌‌هاي جمع‌‌آوري‌‌شده، گونه‌‌هايMessor caducus ، M. ebeninus، Pheidole koshewnikovi و Trichomyrmex destructor از زيرخانوادۀ Myrmicinae، گونه‌هاي Lepisiota dolabellae و Cataglyphis livida از زيرخانوادۀ Formicinae و گونۀ Tapinoma karavaievi از زيرخانوادۀ Dolichoderinae براي نخستين‌‌بار در استان فارس گزارش شد؛ به‌‌علاوه مطالعۀ حاضر نشان داد گونۀ Tapinoma karavaievi در جايگاه شكارگر زنبور گرده‌‌افشان انجير باعث خسارت احتمالي به باغ‌‌هاي انجير مي‌‌شود. اين نخستين گزارش خسارت احتمالي گونۀ Tapinoma karavaievi به انجير در سطح جهان محسوب مي‌‌شود.

The fig fruit (Ficus carica L.), as an important agricultural product, is consumed fresh or dried worldwide. Fars and the Estahban county, with more than 95% of fig orchards, are the most important edible fig-producing areas in Iran. The interaction between figs and their mutualisms especially wasps is affected by ants. Considering the rich fauna of ants in Estahban fig orchards, as well as some reports indicating the direct and indirect damages by ants, the fauna of ants in fig gardens in the Estahban area was studied during 2018-2019. Eleven species in 8 genera and 3 subfamilies were recognised. Among the collected species, Cataglyphis livida, C. livida, Lepisiota dolabellae, M. caducus, M. ebeninus, P. koshewnikovi, Tapinoma karavaievi, and T. destructor have been reported for the first time from Fars province. Furthermore, this study revealed that Tapinoma karavaievi acts as a predator of the fig wasp causing possible damages to fig orchards. This is the first record of possible damage of this species to the fig in the world.