پايش فرونشست زمين تحت تاثير عوامل زمين‌شناسي و منابع آب با روش تداخل‌سنجي تفاضلي راداري (مطالعه موردي: شهر اراك)

Monitoring land subsidence due to geological and water resources factors using Differential Radar Interferometry method (Case Study: Arak city)

ممنوعه‌شدن تمام مساحت دشت‌هاي استان مركزي و عدم امكان برداشت جديد آب و رخداد فرونشست، باعث اهميت پايش فرونشست شده است. از طرفي تداخل‌سنجي تفاضلي راداري (D-InSAR)، روشي كارآمد در پايش فرونشست به‌صورت پيوسته، با دقت بالا و در گستره وسيع مي‌باشد. در اين پژوهش، از روش تداخل‌سنجي تفاضلي راداري در بررسي فرونشست زمين در شهر اراك استفاده شد. بدين‌منظور 14 تصوير مختلط منفردنگر از سنجنده ASAR ماهواره ENVISAT در محدوده C-Band توسط نرم‌افزار EOLi-sa دريافت گرديد. تصاوير مذكور از فريم 2925 مسير پايين‌رونده 421 با قطبيدگي VV و با مود IMS بودند. ده مرحله پردازش توسط افزونه SARscape 4.3 نرم‌افزار ENVI 4.8 بر مبناي چهار تداخل‌نما كه هر دو معيار زماني و مكاني را داشتند، صورت گرفت. از طرفي سازمان نقشه‌برداري كشور، مشاهدات ترازيابي شبكه درجه يك كشور را براي شهر اراك واقع در مسير BHBT (بروجرد-سلفچگان) در سال‌هاي 1364 و 1383 تكرار نموده است و در اين 19 سال، 190mm ± 0.8 mm/km فرونشست را اندازه‌گيري كرده است. برمبناي چهار تداخل‌نماي بازيابي‌شده مسطح زمين‌مرجع براي مناطق مركزي شهر اراك (حوالي ميدان شهداي اراك)، نرخ فرونشست كمابيش يك سانتي‌متر در سال بدست آمد. همچنين مناطق شهري، نرخ فرونشست تقريبا يكسان داشتند. لذا نتايج اعتبارسنجي روش تداخل‌سنجي تفاضلي راداري با استفاده از مشاهدات ترازيابي سازمان نقشه‌برداري كشور، دقت مناسب روش تداخل‌سنجي تفاضلي راداري را تأييد نمود. نتايج اين پژوهش، تاثيرپذيري پديده فرونشست از عوامل زمين‌شناسي و منابع آب و لزوم حفاظت از منابع آب و خاك در طرح‌هاي توسعه در شهر اراك را نشان داد.

The prohibition of the entire area of the plains of the Markazi province and the impossibility of a new water withdrawal and occurrence of subsidence has caused the importance of monitoring of subsidence. On the other hand, the Differential Interferometry SAR (D-InSAR) is an efficient way to continuously, accurately and in a wide range monitor land subsidence. In this research, the D-InSAR method was used in the study of land subsidence in Arak city. To this purpose, 14 single-look complex images from the ASAR sensor of the ENVISAT mission were obtained in the range of C-Band by EOLi-sa software. The images were related to the Frame 2925 of the descending Track 421 with the VV polarization and the IMS mode. Ten processing steps were done by the SARscape software based on the four interferograms which had both the time and space criteria. On the other hand, the National Cartography Center has repeated the observations of the first-class network of the country for the city of Arak, located on the BHBT route (Borujerd-Salafchegan) in 1985 and 2004 and it measured 190mm ± 0.8mm / km of subsidence in 19 years. Based on four geocoded reflated unwrapped interferograms, the subsidence rate was calculated about one centimeter at year, for the central regions of Arak (around the Shohada Square of Arak). The urban areas had also almost identical subsidence rate. Therefore, the results of validation of the D-InSAR method using the observations of the National Cartography Center confirmed appropriate accuracy of the D-InSAR method. The results of this study showed the impact of geological and water resources factors on subsidence and the necessity of protecting water and soil resources in development projects in Arak city.