نحوه تحقق مفاهيم فلسفي از ديدگاه شيخ اشراق، محقق طوسي، دواني و ميرداماد

The Mode of Realization of the Philosophical Concepts in Suhravardi, Muhaqqiq Tusi, Dawani and Mir-Damad’s View

نحوه تحقق معاني فلسفي در فلسفه اشراق متأثر از نحوه تحقق معاني فلسفي در فلسفه مشاء است. در فلسفه مشاء نگاه حاكم و رايج در نحوه تحقق اين معاني عبارت است از زيادت خارجي اين معاني بر هويت معروض؛ ازاين‌رو شيخ اشراق بر اين باور است كه چون زيادت معاني فلسفي بر هويت معروض منجر به پيدايش تسلسل و اشكال‌هاي ديگر عقلي مي‌شود، لذا حكم به نفي تحقق خارجي اين معاني داد و صريحاً اين معاني را به معاني منطقي ملحق كرد. پس از شيخ اشراق قريب به اتفاق فيلسوفان تا قبل از صدرالمتألهين متأثر از ديدگاه او بوده‌اند، لكن اغلب ايشان بر خلاف شيخ اشراق بر اين باورند كه هرچند محال است معاني فلسفي در خارج يافت شوند، ولي اين معاني برخلاف معاني منطقي، منشأشان و يا اينكه علاوه بر منشأ، اتصافشان نيز خارجي است.

How the philosophical concepts are realized in illumination philosophy is affected by the way they are realized in peripatetic philosophy. In peripatetic philosophy, the dominant view on the way those concepts are realized is the external superabundance of these concepts to the identity of the object of accident. Thus, Suhravardi maintains that superabundance of the philosophical concepts to the identity of the object of accident leads to origination of vicious circle and other rational drawbacks; thus, he negates the external realization of those concepts, and explicitly incorporates them into the logical concepts. After Suhravardi, nearly all of the philosophers before Mulla Sadra were influenced by his view, but most of them, unlike Suhravardi, maintained that although it is impossible for the philosophical concepts to be found in the external world, those concepts, unlike the logical ones, have their origin or the origin of their attributes in the external world.