پديد آورندگان :
اسكندري، سميه دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي ، كرج، ايران , عواطفي همت، محمد دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي ، كرج، ايران , رضايي، عبدالمطلب دانشگاه تهران - دانشكدۀ اقتصاد و توسعۀ كشاورزي، كرج، ايران , فقهي، جهانگير دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي ، كرج، ايران , حيدري، اركان ادارۀ كل منابع طبيعي و آبخيزداري استان كردستان، سنندج، ايران
كليدواژه :
ارزيابي مشاركتي , معيار و شاخص , جنگلداري اجتماعي , جنگل‌هاي زاگرس
چكيده فارسي :
تعاوني‌هاي جنگلداري از معدود نهادهاي رسمي با هدف جلب مشاركت مردم محلي در مديريت منابع طبيعي هستند. از اين‌رو در ساليان گذشته، براي استقرار و واگذاري مديريت عرصه‌هاي منابع طبيعي به آنها تلاش شده است. با اين‌حال سؤال‌هاي بسياري در زمينۀ موفقيت آنها در دستيابي به اهداف وجود دارد. در پژوهش حاضر، عملكرد تعاوني‌هاي جنگلداري استان كردستان در شهرستان‌هاي مريوان، سروآباد و سنندج ارزيابي شد. روش پژوهش، كيفي و ابزارهاي جمع‌آوري اطلاعات، مصاحبه و مشاهدۀ ميداني بودند. نمونه‌گيري، غيراحتمالي و هدفمند بود و در كل با شش نفر از اعضاي تعاوني‌ها و دو كارشناس سازمان‌هاي متولي مصاحبه شد. موفقيت تعاوني‌ها در دستيابي به اهداف با استفاده از كارت‌هاي امتيازي ظرفيت‌سازي در قالب چهار معيار حفاظت، احيا و اصلاح، توسعه و بهره‌برداري جنگل و شاخص‌هاي متناسب با هر معيار براساس كتابچۀ طرح‌هاي جنگلداري ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه از نظر ظرفيت ساخته‌شده، تعاوني نگل در شرايط بهتر و تعاوني برقرو در وضعيت نامناسب‌تري قرار دارد. ميانگين امتياز معيارهاي حفاظت، احيا و توسعه، به سطح يك و معيار بهره‌برداري به سطح دو ظرفيت ساخته‌شده نزديك بود كه نشان داد اهدافي در طرح جنگلداري، پيش‌بيني شده، اما به دلايلي همچون تأمين نشدن اعتبار، نبود نظارت بر اجرا و كم بودن، ناكافي بودن، موقت بودن و محدود بودن اقدامات انجام‌گرفته، اهداف برآورده نشده است. تلاش در زمينۀ بازتعريف نهاد تعاوني و وظايف و نقش‌هاي مورد انتظار آن در عرصه‌هاي منابع طبيعي و وظايف و مسئوليت‌هاي دستگاه‌هاي اداري رسمي مرتبط با آن ضروري است و سازمان‌هاي متولي، بايد اقدامات جدي‌تري براي تقويت ظرفيت و توانمندسازي تعاوني‌ها انجام دهند.
چكيده لاتين :
Forestry cooperatives are among the few formal institutions to involve local people in natural resource management. Therefore, many efforts have been made to hand over natural resource management to forestry cooperatives. However, there are many issues regarding the success of forestry cooperatives in achieving planned objectives. In the present study, the performance of forestry cooperatives of Kurdistan province in Marivan, Sarvabad, and Sanandaj counties was evaluated. Capacity development scorecards were used to assess cooperatives' performance in four criteria including conservation, restoration and rehabilitation, development, and utilization of forest resources and indices corresponding to each criterion were used based on the forestry plans. The statistical population of the study consisted of the managing directors of six registered forestry cooperatives and experts in charge of cooperatives affairs in the Natural Resources and Watershed Management Organization of the Kurdistan province. Data were collected through field observations and interviews. The results showed that in terms of built capacity, Negel Cooperative was in better condition, and Barghrrou Cooperative was in poor condition. The mean score of conservation, restoration, and development criteria for all cooperatives was close to 1 and 2 for utilization criterion in the level of built capacity. This level indicates that measures are planned to be implemented, however, lack of funding, lack of oversight over implementation, scarcity and inadequacy of budget, temporal actions in initiation years, and limitations of the taken actions, lead to failure in meeting the objectives. Efforts are needed to redefine the cooperative institution and its expected tasks and roles in the field of renewable natural resources management. Hence, responsible organizations need to take more vigorous actions to empower forestry cooperatives.
