بررسي تأثيرات زلزلۀ رودبار و منجيل بر رويش درختان زربين (Cupressus sempervirens Var. Horizontalis) با روش گاه‌شناسي درختي

Investigation of the Effects of Roudbar and Manjil Earthquake on the Growth of Cupressus sempervirens Var. Horizontalis Trees, Using Dendrochronological Methods

امروزه امكان تحليل تأثيرات پديدۀ زلزله بر رشد درختان با روش‌هاي گاه‌شناسي فراهم شده است. تحقيق حاضر با هدف بررسي تأثيرات زلزلۀ سهمگين سال 1369 رودبار و منجيل بر رشد درختان زربين منطقۀ رودبار انجام گرفت. به اين منظور پس از دريافت مجوز قطع هشت اصله درخت زربين در اين منطقه، براي تهيۀ ديسك از ارتفاع برابرسينۀ درختان منتخب اقدام شد. همچنين به‌منظور بررسي تأثيرات عوامل اقليمي، داده‌هاي سي‌سالۀ (1391-1362) دما و بارش منطقه از ايستگاه سينوپتيك منجيل دريافت شد. تصويربرداري از مغزي‌هاي تهيه‌شده از ديسك‌هاي پژوهش توسط دستگاه راديولوژي پزشكي انجام گرفت و تاريخ‌گذاري تطبيقي، برآورد مؤلفه‌هاي اطمينان، تحليل گاه‌شناسي داده‌ها، رسم نمودارها و ايجاد همبستگي بين رويش و عوامل اقليمي با استفاده از نرم‌افزارهاي Mini-Viewer، ARSTAN، Excel و Spss صورت گرفت. افزون‌بر اين، رشد رها و رشد سركوب درختان در دورۀ پنج‌ساله بعد از زلزله با استفاده از معادله‌هاي تغييرات رشد محاسبه شد. نتايج نشان داد كه بين رويش درختان و عامل دما همبستگي وجود ندارد (21/or=)؛ درحالي كه همبستگي عامل بارش با رويش درختان در طول 30 سال، مثبت (809/or=) و در خلال سال‌هاي 1370 تا 1379 خورشيدي، منفي (72/or= -) به‌دست آمد. از اين‌رو، تغييرات رشد اين گونه را كه در پنج سال اول پس از زلزله افزايشي و در پنج سال دوم كاهشي بوده مي‌توان به اثرهاي زلزله بر درختان مرتبط دانست. از سوي ديگر، زربين گونۀ مقاومي در برابر عامل زلزله شناخته شد، چراكه رشد سركوب در ديسك‌هاي مورد بررسي، تفاوت چشمگيري با رشد رها نشان نداد.

Todays, analyzing the effects of earthquakes on tree growth became possible by using dendrochronological methods. This study is done by the aim of investigating the effects of the severe Roudbar-Manjil earthquake in 1990 on the growth of Cupressus semperviren trees in Rudbar county. For this purpose, after obtaining a license to cut down eight Cupressus trees in Roudbar city, the trees were randomly selected; cut down and eight discs were taken from their diameter at breast height. Also, in order to investigate the effects of climatic factors, 30 years (1983-2012) temperature and precipitation data of the region were received from Manjil synoptic station. Preparation of images of research disks slices with 2mm thickness were done using, medical radiology device and comparative dating, estimation of reliability components, chronological analysis of data, plotting and correlation between growth and climatic factors were performed using Mini-Viewer, ARSTAN, Excel and Spss software's. In addition, release and suppressed growth of trees in the five year after earthquake period were calculated, using growth change equations. The results showed that there was no correlation between tree growth and temperature factor (r = 0.21); While the correlation of precipitation factor with tree growth during 30 years was positive (r = 0.809) and during the years (1991 to 2000) was negative (r = - 0.72). Therefore, the growth changes of this species, which increased in the first five years after the earthquake and decreased in the second five years, can be related to the effects of the earthquake on trees. On the other hand, Cupressus semperviren was recognized as an earthquake-resistant species because the growth of suppression in the studied disks did not show a significant difference with the release growth.