الگوي تصميم‌گيري اخلاقي يكپارچه در جامعه حسابداران رسمي با استفاده از نظريه داده‌بنياد

An integrated Ethical Decision-Making Model in the Community of Certified Public Accountants Using Grounded Theory

واكاوي نظرات دانشمندان در حوزه اخلاق عمومي نشان داد كه رفتار اخلاقي در حسابداري چيزي فراتر از كاربرد مفهوم عمومي رفتار اخلاقي نبوده ماهيت اصلي آن، از نظريه‌هاي عمومي اخلاق برگرفته شده است. در اين راستا، كشورهاي مختلف تلاش كرده‌اند تا با تدوين آيين اخلاق حرفه‌اي در حوزه حسابداري بتوانند مسير درستي را پيش روي حسابداران قرار دهند، هرچند كه اين تلاش‌ها غالباً نتايج مثبتي نداشته و اغلب شاهد تخلفات آن‌ها در بخش‌هاي مختلف بوده‌ايم. هدف تحقيق حاضر ارائه الگوي تصميم‌گيري اخلاقي يكپارچه در جامعه حسابداران رسمي با بهره‌گيري از نظريه داده‌بنياد است. براي اين منظور، ابتدا با مطالعه ادبيات تحقيق، سوالات مصاحبه نيمه‌ساختاريافته طراحي و 30 نفر از اساتيد دانشگاهي و كارشناسان حسابداري با روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند. سپس، مدل تحقيق با استفاده از نظريه داده‌بنياد و نرم‌افزار MAXQDA 2020 از طريق فرآيند كدگذاري (باز، محوري و انتخابي) انجام گرفت و الگوي تصميم‌گيري اخلاقي يكپارچه براي حسابداران رسمي طراحي شد. در پايان، معيارهاي در نظر گرفته شده براي تصميم‌گيري اخلاقي با توجه به مدل اشتراوس و كوربين و در قالب بخش‌هايي از قبيل شرايط علّي، مقوله اصلي، شرايط مداخله‌گر، عوامل زمينه‌اي، راهبردها و پيامدها ارائه گرديد.

An analysis of scientists’ view of public ethics showed that ethical behavior in accounting is nothing more than the application of the general concept of ethical behavior. Its main nature is derived from general theories of ethics. In this regard, different countries have tried to establish a professional ethics in the field of accounting to be able to put the right path before accountants, although these efforts often do not have positive results and we have often seen violations in various sectors. The purpose of this study is to provide an integrated ethical decision making model in the community of certified public accountants using grounded theory. For this purpose, first of all, by studying the research literature, semi-structured interview questions were designed and 30 university professors and accounting experts were selected by purposive sampling method. Then, the research model was performed using data grounded and MAXQDA 2020 software through the coding process (open, axial and selective) and an integrated ethical decision model was designed for certified public accountants. Finally, the criteria for ethical decision making according to Strauss and Corbin model were presented in the form of sections such as causal conditions, main category, intervening conditions, contextual factors, strategies and consequences.