بررسي روند تخريب بيشه‌زارهاي پده (.Popoulus euphratica Oliv) در حاشيه رودخانه كارون با استفاده از تصاوير سنجنده‌هاي TM و OLI-TIRS

Investigation of Destruction of Popoulus euphratica Oliv. Forests along the Karun River in a 20-Year Period Using Landsat Satellite Images

بيشه­ زارهاي حاشيه رودخانه­ ها از جمله منابع جنگلي غيرتجاري در مناطق گرمسيري كشور محسوب مي­ شوند كه با ايجاد اكوسيستم خاص، نقش مهمي در تعادل حياطي اين مناطق ايفا مي­ كنند. امروزه با رشد جمعيت و افزايش فشار بر منابع طبيعي، حيات اين جنگل ­ها در معرض تهديد و تخريب قرار گرفته­ است. هدف از اين مطالعه پايش و تعيين روند تغييرات بيشه­ زارهاي پده در شهرستان گتوند استان خوزستان در بازه زماني 20 ساله با استفاده از فنون سنجش ­از دور، سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجه‌هاي سيماي سرزمين است. به منظور انجام اين مطالعه از تصاوير سنجنده‌هاي TM و OLI-TIRS ماهواره‌اي لندست 5 و 8 استفاده شد و نقشه‌هاي كاربري سرزمين در بازه‌ي زماني سال­ هاي 1998 تا 2018 تهيه گرديد. به منظور كمي­ سازي تغييرات، از 5 سنجه بزرگترين پهرو، تعداد پهرو، تراكم، مساحت و درصد مساحت پهرو استفاده شد. نتايج نشان داد كه تعداد لكه­ هاي بيشه­ زارهاي پده از 520 لكه در سال 1998 به 1131 لكه در سال 2018 افزايش يافته است، همچنين تراكم پهروها در بازه زماني 20 ساله از 0/5343 درصد به 1/1621 درصد افزايش يافته است. نتايج نشان داد كه با كاهش وسعت زيستگاه اين گونه و تكه­ تكه شدن زيستگاه آن، تراكم در واحد سطح افزايش يافته است. تكه تكه شدن زيستگاه باعث كاهش موفقيت زادآوري، بقاء و افزايش رقابت بين گونه­ اي مي­ شود و همچنين با از بين رفتن پيوستگي سيماي سرزمين، ساختار كلي جامعه نيز تغيير مي­ كند. بنابراين نتايج به ‌دست آمده در اين پژوهش بيانگر روند در حال تخريب بيشه­ زارهاي پده در منطقه را نشان مي ­دهد.

The Popoulus euphratica Oliv. is one of the most important trees in warm and arid regions due to its tolerance to high temperature and soil salinity. It is widely distributed in the Khuzestan province as a pasture on the banks of the Great Khuzestan Rivers, and is important in terms of support (preserving the river side walls and wildlife sanctuary) as well as producing timber and providing forage. In this study we analyzed changes trend and the land use change in Popoulus euphratica Oliv. city from a series of satellite images of Landsat Thematic Mapper (TM) and Operational Land Imager (OLI) data (1998, 2018) respectively were used to produce classified land use/cover map. Different landscape metrics of class area, largest patch index, number of patches, Patch Density and mean patch size were used to quantify landscape patterns. The images were classified by the most Maximum Likelihood. The number of patches of paddy and gazelle groves increased from 520 in 1998 to 1131 in 2018, and the density of patches during the 20-year period rose from 0.5343% to 1.1621%. The results show that with decreasing the habitat size of the Popoulus euphratica Oliv. fragmentation, density per unit area increased. Therefore, the results indicate that there is a growing trend of destruction of Popoulus euphratica Oliv. in the region.