تحليل و بازبيني ارتباط درآمدها و مخارج بخش گردشگري با رشد اقتصادي: شواهدي جديد از عليت پنلي در كشورهاي خاورميانه و شمال آفريقا

گردشگري به‌عنوان يك منبع مهم مبادله ارز در سطح بين‌المللي شناخته‌شده كه مي‌تواند منابع مالي جهت رشد اقتصادي در كشورها را تأمين كند. درآمدهاي گردشگري نمونه‌اي از موارد جايگزين صادرات است كه مي‌تواند باعث بهبود در تعادل تراز پرداخت‌ها، افزايش اشتغال و درنهايت رشد اقتصادي شود. در اين راستا اين مطالعه به بررسي ارتباط و رابطه عليت بين درآمدها و مخارج گردشگري با رشد اقتصادي در كشورهاي منطقه خاورميانه و شمال آفريقا (MENA) طي دوره (2015-1995) با استفاده از رهيافت داده‌هاي تابلويي مي‌پردازد. بدين منظور در اين مطالعه يك رويكرد جديد براي فرضيه گردشگري منجر به رشد، ارائه شده و روابط علي بين گردشگري و رشد اقتصادي در قالب چهار فرضيه رشد، حفاظت، بازخورد و بي‌طرفي طبقه‌بندي مي‌شود. اين طبقه‌بندي جديد باعث مي‌شود رابطه علت و معلولي متفاوت موجود بين گردشگري و رشد اقتصادي در هر كشور به‌طور خاص توضيح داده شود. نتايج اين مطالعه نشان داد كه عليرغم رابطه عليت دوطرفه بين گردشگري و رشد اقتصادي (تأييد فرضيه بازخورد) براي مجموعه كشورها، اما براي هريك از كشورها، جهت‌گيري عليت بين گردشگري و رشد اقتصادي، بسته به وضعيت كشور و شاخص گردشگري استفاده شده متفاوت است. همچنين نتايج اين مطالعه نشان داد كه ارتباط مثبت بين درآمدها و مخارج گردشگري با رشد اقتصادي در كشورهاي موردمطالعه وجود دارد.