راهبردهاي اقتصادي حكومت نبوي (ص) در مدينه‌النبي

با مهاجرت پيامبر (ص) به يثرب، تأسيس ساختار نوين سياسي و افزايش تعداد مسلمانان، حكومت نوبنياد مدينه با واقعيت ها و چالش هاي جديدي مواجه گرديد. يكي از اين واقعيت ها حيات اقتصادي جامعۀ يثرب و لزوم ساماندهي آن بود. بر اين اساس، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصيفي تبييني درپي پاسخ به اين پرسش است كه راهبردهاي اقتصادي حكومت نبوي در مدينه النبي براي گذار از اقتصاد جاهلي به اقتصاد اسلامي چگونه و مبتني بر انجام چه اقداماتي بوده است؟ در واقع هدف اين پژوهش، تأمل در سياست ها، رويكردها و راهبردهاي مديريتي پيامبر (ص) در عرصۀ اقتصاد و معرفي آن به مثابه الگوي واقعي اقتصاد اسلامي است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه پيامبر (ص) پس از استقرار در مدينه و مواجهه با واقعيت ها و مسائل اقتصادي جامعه اسلامي، تلاش كرد تا راهبردهاي اساسي و آينده دولت اسلامي مدينه را در حوزۀ مناسبات اقتصادي براساس ضرورت ها و واقعيت هاي ملموس ترسيم كند. اين راهبرد از يك­سو نشأت گرفته از آموزه هاي وحياني و سيره نبوي و از سوي ديگر مبتني بر ضرورت ها و واقعيت هاي ناشي از تشكيل حكومت اسلامي، شناخت مؤلفه ها و ظرفيت هاي مهاجران و انصار و شرايط محيط جديد بود. تلاش در جهت حذف معاملات جاهلي، تعريف و تبيين مفاهيم و مؤلفه‌هاي نوين اقتصاد اسلامي، تقويت بنيه اقتصادي مسلمانان و قطع وابستگي آنان به مشركان و اهل كتاب بخشي از اقدامات حكومت نبوي در اين زمينه بود. بر اين اساس پيامبر (ص) در تلاش بود تا با ارائه راهكارها و انديشه هاي جديد در ساحت اقتصادي به تدريج اقتصادي متمايز از آنچه در شبه جزيره بود، سامان دهد كه از آن با عنوان اقتصاد اسلامي مي توان ياد كرد.