الگوسازي عوامل تأمين كننده امنيت پايدار مرزي؛ (مطالعه موردي: مرزهاي شرقي ايران)

جمهوري اسلامي ايران در منطقه بي‌ثبات خاورميانه، توانسته است يكي از امن‌ترين و با ثبات‌ترين حكومت‌ها و مرزها را ايجاد كند. اين امنيت مرهون تلاش‌هاي گسترده و همه جانبه‌اي است كه در كشور انجام مي‌شود. در اين ميان اما مرزهاي شرقي كشور، داراي پتانسيل بالايي براي ايجاد ناامني مي باشند كه در صورت عدم كنترل، ممكن است به بحران امنيت ملي تبديل شود. اين مقاله درصدد پاسخ به اين سوال است كه عوامل تامين امنيت پايدار در مرزهاي شرقي كشور چيست؟ نگارندگان به كمك روش نظريه‌پردازي داده بنياد، درصدد الگوسازي عوامل موثر بر ايجاد امنيت پايدار در مرزهاي شرقي كشور بر آمده‌اند. مطابق الگوي بدست آمده، سه دسته عمده عوامل مداخله‌گر (نظير محروميت‌هاي فرهنگي، قاچاقچيان بين‌المللي، حساسيت‌هاي قومي، نحوه تعامل نخبگان با موضوع)، عوامل علّي (نظير تمركز بر ساخت هويت درون زا، افزايش توان نظامي داخلي، برنامه‌ريزي و سياستگذاري) و عوامل زمينه‌اي (نظير گسترش زيرساخت‌هاي اقتصادي-زيست‌محيطي، فرهنگي-اجتماعي، امنيتي-پدافند غيرعامل، سياسي-قانوني و مذهبي) در ايجاد ناامني مرزهاي شرقي تاثيرگذارند. نتايج بدست آمده از تحليل‌ها بيانگر آن است كه تأمين امنيت پايدار مرزهاي شرقي، پيامدهايي از جمله حفظ جمعيت بومي، كنترل قاچاق كالا و همچنين از بين رفتن تهديدهاي سياسي-امنيتي و اقتصادي را در پي خواهد داشت.