بازخواني حضور مراتب حيات در ساخته‌ها با رجوع به خانه‌هاي تاريخي شهر يزد

Review the Levels of Life in Constructions referring to the Historical Houses of Yazd

عاﻟﻢ هستي، از موﺟودات زنده و غيرزنده تشكيل شده كه در منظومه هستي هر يك به فراخور ظرفيت از مرتبه‌اي حيات برخوردار مي‌باشند. ساخته‌هاي انسان نيز از آن حيث كه با تغيير و يا تثبيت در شرايط ماده امكاني را براي كشف و يا آفرينش فراهم مي‌سازد، داراي اين قابليتي مي‌شود كه مرتبه‌اي از حيات در آن ايجاد گردد. سازندگان نيز تلاش مي‌كنند، آثار و ساخته‌هايي را ايجاد كنند كه تا حدودي به اين صفت نزديك باشد. صفتي كه در بطن آن حس سرزندگي، دلبازي و مؤلفه‌هاي كيفي ديگر را تقويت مي‌كند. بنابراين سؤال تحقيق بدين گونه مطرح مي‌شود؛ چه طبقه‌بندي در رابطه با مراتب حيات در ساخته‌ها مي‌توان در نظر گرفت؟ كيفيت فضايي خانه‌هاي سنتي شهر يزد با حضور مؤلفه‌هاي حيات چگونه محقق شده است؟ پژوهش حاﺿر در پي ارائه و ﻳا ﭘيشنهاد مرتبه‌بندي مفهوم حيات در ساخته‌ها اﺳﺖ كه در آن، ارزش‌ها و وﻳﮋگﻲهاي مرتبط با حيات ساخته‌ها با شاﻳستگﻲ بيشتري بازگو شود. از همين رو به نظر مي‌رسد اين قابليت در شهرهاي دوره‌ي سنت بيشتر قابل شناسايي مي‌باشد. در همين رابطه به منظور شناخت دقيق‌تر با رجوع به بافت تاريخي شهر يزد الگوهايي از خانه‌هاي حياط مركزي، گودال باغچه‌دار و خانه باغ انتخاب و طبقه‌بندي نيز در آن‌ها مورد واكاوي قرار مي‌گيرد. روش تحقيق تحليلي- توصيفي و روش جمع‌آوري اطلاعات اسنادي و ميداني مي‌باشد. همچنين در چارچوبي مشخص ادبيات تحقيق جمع‌آوري گرديده و پس از تحليل بر اساس اصل استقراء تلاش مي‌گردد مطالب جمع‌بندي گردد. نتيجه آنكه در خانه‌هاي دوره سنت يزد شش منظومه كلي مرتبط با مقوله حيات قابل شناسايي مي‌باشد؛ حيات به مثابه امري وجودي كه در همه موجودات ساري است، حيات به مثابه وجهي استعاري، حيات به مثابه وجهي از انرژي، حيات به مثابه وجهي زيستي، حيات به مثابه وجهي روحي و در نهايت حيات به مثابه يك انديشه تعالي بخش كه اين موارد استخوان‌بندي تحقيق را شكل مي‌دهد.

The universe is made up of living and non-living beings. Based on its capacity, each of them has a level of life. Human creations, because of the change or stability in the conditions of matter, make it possible discover or create and have the ability to create levels of life. The builders’ attempt to create works and structures which is somewhat close to these characteristics. Characteristics in which the sense of vitality, kindness and other qualitative components are strengthened. Therefore, the research emerges to ask such questions; which classification can be considered in relation to the levels of life in constructions? How has the spatial quality of traditional houses in Yazd achieved success with the presence of life components? The present article seeks to present or propose the concept of life classification in structures in which more properly is expressed the values and characteristics related to the life of structures. Therefore, it seems that this feature is more recognizable in traditional cities. In order to understand it precisely with reference to the historical texture of Yazd city, the patterns of the central courtyard houses, sunken garden and garden house are selected and classified. The research is based on analytical and descriptive method along with documentary and field data collection. Also, in a precise framework, all datas are collected and analyzed based on the principle of induction, and summarized the document. The result shows that, in the traditional houses of Yazd, six general systems related to the category of life can be identified. Life as an empirical thing exists in all beings. It looks like metaphorical, energical, biological, and Spiritual aspects. Finally life as an inspiring idea forms the structure of the research.