تبيين علل ناكامي داعش در عراق بر مبناي نظريه فرصت سياسي سيدني تارو و مك آدام

Explaining the Causes for the Failure of ISIS in Iraq Based on the Theory of Political Opportunity of Sydney Tarrow and Mcadam

هدف: سال 1396، سال شكست­ پروژه «خلافت» داعش در جغرافياي ­سياسي عراق بود. خلافتي كه در سال 1393 با اشغال بخش ­هاي غربي اين كشور و استان‌هاي موصل، صلاح ­الدين، ديالي و الانبار آغاز گرديد. اين­ شكست در حالي رخ ­داد كه هنوز اين گروه ­تروريستي، بخش ­هايي از خاك ­سوريه را در اشغال خود داشت. هدف­ مقاله حاضر، تبيين علل ­ناكامي داعش در عراق است. سؤال ­اصلي اين­ است كه «عوامل­ ناكامي داعش در تشكيل ­خلافت در جغرافياي ­عراق چيست؟» روش: براي اين منظور، از روش ­توصيفي – تحليلي و نظريه فرصت ­سياسي سيدني ­تارو و مك­آدام استفاده شده است. يافته­ ها: يافته ­هاي­ پژوهش نشان مي­دهد، اتحاد نخبگان حاكم در سركوب­ داعش، بسته ­بودن فضاي­ سياسي براي ورود آن­ها به بدنه نظام­ سياسي، ثبات و اتحاد دروني اركان ­حكومت، هوشياري سياسي شهروندان نسبت به ماهيت داعش و عدم دسترسي به متحدين سياسي نافذ، راه هرگونه دست­يابي به فرصت سياسي را براي داعش مسدود نمود و آن­ها را در حفظ خلافت و قلمرو تحت تصرف خود ناكام گذاشت. نتيجه­ گيري: نظريه فرصت ­هاي­ سياسي مي ­تواند شكست اعتراضات سياسي و حركت نيروهاي جهادي سلفي در جغرافياي سياسي عراق را كه منشأ بحران­ هاي امنيتي – اجتماعي بودند، با دقت ­بالايي توضيح دهد. در چارچوب اين­ نظريه، موقعيت­ داعش متأثر از دو دسته عوامل ­داخلي و خارجي بود. در ارتباط با عوامل داخلي، نقش­ اختلافات بين مقامات ­سياسي و گروه ­هاي مذهبي و قومي قابل­ تأمّل است. در مورد عوامل­ خارجي، قطع حمايت ­هاي مالي، نظامي و سياسي از داعش و تشكيل ­ائتلاف منطقه ­اي و بين ­المللي عليه ­داعش در پايان خلافت آن نقش مؤثري داشت.

Objective: 2017 was the year of the failure of the ISIL »caliphate« project in the political geography of Iraq; The caliphate that began in 2014 with the occupation of the western parts of the country and the provinces of Mosul, Salah al-Din, Diyala and Anbar. The defeat came as the terrorist group still occupies parts of Syrian territory. The purpose of this article is to explain the reasons for the failure of ISIS in Iraq. The main question is, »What are the causes of ISIL's failure to form a caliphate in Iraq?« Method: For this purpose, descriptive-analytical method and political opportunity theory of Sydney Taro and McAdam have been used. Findings: The research findings show the unity of the ruling elites in suppressing ISIL, the closure of the political space for their entry into the political system, stability and internal unity of government elements, citizens' political awareness of the nature of ISIL and lack of access to influential political allies; It blocked any access to political opportunity for ISIL and failed to maintain its caliphate and territory. Conclusion: The theory of political opportunities can explain with great accuracy the defeat of political protests and the movement of Salafi jihadist forces in the political geography of Iraq, which were the source of socio-security crises. In the framework of this theory, the position of ISIL was affected by two categories of internal and external factors. In relation to internal factors, the role of differences between political officials and religious and ethnic groups is thought-provoking. Regarding external factors, the cessation of financial, military and political support for ISIL and the formation of a regional and international coalition against ISIL played an effective role at the end of its caliphate.