بررسي اثر عوامل مؤثر بر توزيع درآمد در مناطق شهري استان-هاي ايران: رويكرد پانل كوانتايل

Investigate the Effect of Effective Factors on Income Distribution in Urban Areas of Iran's Provinces

هدف اين مطالعه بررسي عوامل مؤثر بر توزيع درآمد در مناطق شهري 30 استان­ ايران در بازه زماني 1385-1398 مي­باشد. براي محاسبه شاخص توزيع درآمد از سه شاخص ضريب جيني، ضريب جيني تعميم‌يافته با تأكيد بر نقش فقرا و ضريب جيني تعميم‌يافته با تأكيد بر نقش ثروتمندان استفاده‌شده است. همچنين به‌منظور بررسي عوامل مؤثر بر توزيع درآمد دو مدل در نظر گرفته‌شده است. در مدل اول اثر نسبت درآمدهاي مالياتي و هزينه ­هاي دولت به توليد ناخالص داخلي، درآمد سرانه و مربع آن و شاخص توسعه مالي بر توزيع درآمد برآورد شده است. در مدل دوم نيز در كنار ساير متغيرها به بررسي اثر نسبت ماليات­هاي مستقيم و غيرمستقيم به توليد ناخالص داخلي و نسبت هزينه­هاي جاري و عمراني به GDP بر توزيع درآمد پرداخته‌شده است. وجه تمايز كار فوق در كنار بررسي جامع عوامل مؤثر بر توزيع درآمد، استفاده از شاخص­هاي مختلف توزيع درآمد مي­باشد كه به سياست‌گذاران كمك مي­كند تا سياست­هاي توزيع درآمد را بر اساس اهداف و اولويت­هاي خود نسبت به فقرا و ثروتمندان تنظيم كنند. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد، افزايش نسبت ماليات به GDP با تأكيد بر ماليات‌هاي غيرمستقيم در مناطق شهري استان‌هاي كشور باعث بهبود توزيع درآمد گرديده و افزايش نسبت هزينه ­هاي جاري دولت به GDP، موجب وخامت توزيع درآمد در مناطق شهري استان­هاي ايران به‌خصوص در بين ثروتمندان شده است. همچنين تفكيك اثرات هزينه‌هاي جاري و عمراني دولت نشان مي‌دهد، علي‌رغم اثر نامطلوب هزينه‌هاي جاري بر توزيع درآمد در مناطق شهري، هزينه­ هاي عمراني به بهبود توزيع درآمد در اغلب دهك‌هاي توزيع درآمـدي كمك مي­كند. در نهايت نتايج اين مطالعه فرضيه كوزنتس در مناطق شهري ايران را تاييد نكرد. همچنين افزايش درآمد سرانه بر توزيع مناسب درآمد اثر مثبت داشته و توسعه مالـي منجر به بهبود توزيع مناسب درآمد در ميان دهك ها خواهد شد.

The purpose of this study is to investigate the factors affecting income distribution in urban areas of 30 provinces of Iran during the period 2006-2020. To determine the income distribution index, we use three indices of the Gini coefficient, generalized Gini coefficient with emphasis on the role of the poor, and generalized Gini coefficient with emphasis on the role of the rich. Also, two models have been considered to investigate the factors affecting income distribution. In the first model, the effect of tax rates, government expenditures, GDP per capita, its square and financial development index on income distribution are examined. In the second model, along with other variables, the effect of the ratio of direct and indirect taxes to tax revenues and the ratio of current and development payment to GDP on income distribution are s examined. The distinctive feature of this work, along with a comprehensive study of the factors affecting income distribution, is the use of different indicators of the income distribution. This issue is helped policymakers set of income distribution policies to their goals and priorities for the rich and the poor. The results of this study show that increasing the tax to GDP ratio by emphasizing indirect taxes in urban areas of the provinces has improved income distribution and increasing the ratio of current government expenditures to GDP has worsened income distribution in urban areas. Iranians, especially among the rich. In addition, the separation of the effects of government current and development expenditures shows that despite the adverse effect of current expenditures on income distribution in urban areas, construction expenditures help to improve income distribution in most income distribution deciles. Finally, the results of the present study, while not confirming the Kuznets hypothesis in urban areas of Iran, indicate the positive effect of increasing per capita income on proper income distribution and improving the desired distribution with financial development if there is a relative situation of income distribution.