شناسايي فرصت‌ها و تهديدهاي استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي مجازي جهت ايجاد تعامل در كتابخانه‌هاي عمومي

هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسايي فرصت‌ها و تهديدهاي استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي مجازي به‌منظور ايجاد تعامل در كتابخانه‌هاي عمومي است. روش: اين پژوهش مطالعه‌اي از نوع كاربردي است كه با رويكرد كيفي به‌روش تحليل مضمون انجام شد. جامعۀ پژوهش شامل كتابداران و مسئولان كتابخانه‌هاي عمومي نهادي زير پوشش ادارۀ كل كتابخانه‌هاي عمومي خراسان جنوبي بود. در اين پژوهش، از روش نمونه‌گيري غيراحتمالاتي (غيرتصادفي) و از نوع نمونه‌ گيري گلوله برفي استفاده شد، و در مجموع با 25 نفر مصاحبه انجام گرفت. روش اجراي مصاحبه از نوع نيمه‌ساختاريافته بود. يافته‌ها: بيشترين ميزان استفاده از شبكه‌ هاي اجتماعي مجازي براي ايجاد تعامل ميان كتابداران و كاربران به‌ترتيب در اينستاگرام، تلگرام و واتساپ صورت گرفته بود. انواع درخواست‌هاي كاربران كتابخانه‌هاي عمومي در شبكه ‌هاي اجتماعي مجازي در دو مقولۀ اصلي درخواست‌هاي اطلاعاتي (امانت و عضويت، و منبع‌يابي) و درخواست‌هاي سرگرم ‌كننده (آموزشيمشاوره‌اي و اطلاع‌رساني) دسته‌بندي شدند. فرصت‌هاي ايجاد تعامل از طريق شبكه‌هاي اجتماعي مجازي در كتابخانه‌هاي عمومي در سه مقولۀ اجتماعي، ارتباطي و تبليغي و تهديدهاي ايجاد تعامل از طريق اين شبكه‌ها نيز در سه مقولۀ عملكردي، فرهنگي و محتوايي گروه‌بندي شد. موانع ايجاد تعامل از طريق شبكه‌هاي اجتماعي مجازي نيز در دو مقولۀ موانع انساني (اجتماعياقتصادي و فردي) و موانع زيرساختي (كاركردي و فناورانه) دسته‌بندي شد. اصالت/ارزش: ارزش اين مقاله در اين نكته است كه استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي مجازي مي‌تواند به بهبود خدمات كتابخانه‌هاي عمومي به ويژه خدمات مرجع كمك كند. همچنين به نظر مي‌رسد شبكه‌هاي اجتماعي مجازي فرصت‌هاي مناسبي براي كتابخانه‌هاي عمومي جهت ايجاد تعامل فراهم مي‌كند كه استفاده از اين فرصت‌ها حتي مي‌تواند منجر به ارتقاي جايگاه كتابخانه‌هاي عمومي در سطح جامعه شود. تهديدهاي موجود در اين زمينه اگرچه نسبت به فرصت‌ها كم‌تر هستند اما بعضاً دغدغه‌هاي موجود درباره آن‌ها قابل توجه است و براي كاهش آن‌ها لازم است به نحو مناسبي برنامه‌ريزي نمود.