پديد آورندگان :
زادولي خواجه، شاهرخ دانشگاه شهيد چمران، اهواز، ايران , اصغري زماني، اكبر دانشگاه تبريز، تبريز، ايران , محمدي، فاطمه دانشگاه تبريز، تبريز، ايران
كليدواژه :
قطبي‌شدن , ساختار فضايي شهر , عملكردهاي شهري , كلان‌شهر تبريز
چكيده فارسي :
ساختار فضايي شهرها نحوه‌ي استقرار مجموعه‌اي از عناصر كالبدي و عملكردي در ارتباط با محورهاي مواصلاتي، فرم شهري و جمعيت مي‌باشد. در سير توسعه‌ي شهرها تغييرات گسترده‌اي در ساختار فضايي آنها رخ داده است كه اين تغييرات مواقعي به تعادل فضايي بين عملكردهاي شهري و جمعيت و مواقعي به قطبي‌شدن و نابرابري فضايي منجر گرديده است. با توجه به اهميت موضوع، هدف از تحقيق حاضر ارزيابي ساختار فضايي كلان‌شهر تبريز از منظر پراكنش هسته‌هاي عملكردي به‌منظور بازانديشي در توزيع فضايي عملكردهاي شهري در مناطق 10گانه متناسب با جمعيت مي‌باشد. روش تحقيق در مطالعه‌ي حاضر توصيفي-تحليلي با ماهيت علي-همبستگي مي‌باشد كه به‌منظور جمع‌آوري اطلاعات از روش اسنادي و براي تجزيه و تحليل اطلاعات از روش‌هاي مركز ميانگين، بيضي انحراف معيار، تخمين تراكم كرنل، شاخص نزديك‌ترين همسايه و رگرسيون وزني جغرافيايي استفاده شده است. قابل ذكر است كه در اين تحقيق 9 عملكرد مذهبي، آموزشي، تجاري، درماني، فرهنگي، صنعتي، فضاي سبز، تفريحي-گردشگري و اداري مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه پراكنش فضايي هسته‌هاي عملكردي به‌جزء عملكردهاي صنعتي، تجاري و تفريحي-گردشگري داراي ساختار فضايي تك‌هسته‌اي در مركز شهر مي‌باشند. از طرفي همبستگي بين هسته‌هاي عملكردي و جمعيت كلان‌شهر تبريز بر اساس آزمون رگرسيون فضايي در حد متوسط يعني 59 درصد بوده است. بدين‌ترتيب عدم تعادل در توزيع هسته‌هاي عملكردي در كلان‌شهر تبريز نمايان است و مطلوب‌ترين رابطه بين هسته‌هاي عملكردي با جمعيت نيز مربوط به مناطق 2، 8، 3 و 4 مي‌باشد.
چكيده لاتين :
The spatial structure of cities is how to establish a set of physical and functional elements in relation to transportation axes, urban form and population. In the course of urban development, there have been extensive changes in their spatial structure leading to occasional spatial balances between the urban functions and population, as well as polarization and spatial inequality. Considering the importance of this subject, the purpose of this study is to rethink the spatial structure of Tabriz Metropolis from the perspective of the distribution of functional cores in relation to population in 10 districts. The research method in the present study is descriptive-analytical with causal-correlation nature. Documentary technique has been used for data collection and average center, standard deviation ellipse, kernel density estimate, nearest neighbor index and geographical weight regression have been used for analysis. It is noteworthy that in this study, educational, commercial, medical, cultural, industrial, green space, recreational-tourism and administrative functions have been found. The results showed that the spatial distribution of the functional cores had a single-core spatial structure in the city center, except for the industrial, commercial and recreational-tourist functions. On the other hand, the correlation between the functional cores and the population of Tabriz Metropolis was average (59%) based on the spatial regression test. Thus, it was found that there was an imbalance in the distribution of the functional cores in Tabriz Metropolis and the most optimal correlation between the functional cores of the metropolis and population also belonged to Districts 2, 8, 3 and 4.
