نقش روستاييان در انقلاب اسلامي ايران

فاقد عنوان لاتين

موضوع مقاله پيش رو بررسي نقش روستائيان در پيروزي انقلاب اسلامي ايران است. متاسفانه هنوز مطالعات و پژوهش هاي جدي وعميق در خصوص نقش روستاييان در فرايند انقلاب اسلامي صورت نگرفته است. اينكه جامعۀ روستايي با تمام تنوع و ويژگي ها و ساختارهاي محيطي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي در جريان انقلاب چه واكنشي هايي از خود نشان داده است. مطالعات محدودي كه در زمينۀ نقش جامعۀ روستايي در واقعۀ مهم انقلاب اسلامي 1357 صورت گرفته است بيشتر معطوف به نوعي اظهارنظرها و بيان ديدگاه‌هاي كلان سياسي- تاريخي از جامعۀ روستايي در فرايند انقلاب اسلامي و به صورت موردي و محدود بوده است. در اين مقاله نويسنده تلاش كرده است نشان دهد مطالعات اريك هوگلاند، اؤنو موريو، خسرو خسروي، آبراهاميان، احمد اشرف، باقر مؤمني، مك دانيل، فرهاد كاظمي، لمبتون، آلن بيل و... هريك از زوايايي به خصلت سياسي و انقلابي و كنش- واكنش روستاييان نسبت به انقلاب‌ها پرداخته اند اما در باره انقلاب اسلامي ديدگاه هاي آنها به دليل دسترسي نداشتن كافي به مستندات ، چندان دقيق نبوده است. زيرا درمطالعات آنها بر نوعي نقش منفعلانه و نگاه‌هاي محافظه كارانه جامعۀ روستايي و تأثيرگذاري اندك روستاييان در انقلاب اسلامي 57 تأكيد و ادعا شده است كه دهقانان ايراني انقلابي نبوده اند. در حالي كه يافته هاي پژوهشي نويسنده نشان مي دهد كه حضور كم و بيش روستاييان در جريان انقلاب اسلامي قابل ترديد نيست اما اين حضور در سراسر كشور به يك شكل و به يك اندازه نبوده است . در بعضي مناطق حضور همه جانبه در خود روستا بوده و در بعضي مناطق روستائيان به مراكز شهري مي آمدند و به اتفاق اهالي شهرهاي نزديك به روستايشان تظاهرات مي كردند . در بعضي از روستاها هم به دلايل گوناگون فعاليت محسوسي انجام نشده است. از آنجا كه جنبه احساسي بررفتارهاي دهقانان غلبه دارد، برايشان آسان نيست كه در يك شورش مداوم درگير شوند. دهقانان مخصوصاً درگذار از مرحله تسليم در برابر ناحقي ها به مرحله مشاركت سياسي براي احقاق حق خود بسيار كُند وارد عمل مي شوند. درنتيجه دهقانان در اكثر تحولات اجتماعي بيشتر ناظر بيطرف يا صرفاً تماشاچي مبارزات سياسي و يا منتظر ظهور ناگهاني يك منجي بودند. اما در مواردي هم ازجمله دو سال آخر منتهي به پيروزي انقلاب اسلامي ، تحت تاثير تظاهرات شهرها به حركت هاي انقلابي عليه شاه پيوسته اند.