تحليل تحولات جمعيت شهري استان تهران و پيامدهاي آن درنظام شبكه شهري منطقه طي سال هاي (1355-1395)

Analysis of urban population developments in Tehran province and its consequences in the urban network system of the region during the years (1355-1395)

استان تهران به دليل استقرار پايتخت، كلان شهر تهران بيش‌ترين تغييرات شهر و شهرنشيني را به خود ديده است. سوال اين است كه تحولات جمعيتي شهري استان تهران چه پيامدهايي داشته است؟ بنابراين اين پژوهش سعي دارد پيامدهاي تحولات جمعيتي استان تهران بر شبكه شهري آن را طي سال‌هاي 1355-1395 بررسي نمايد. روش تحقيق توصيفي و تحليلي و نوع آن استنباطي است. داده‌ها به شيوه كتابخانه‌اي استخراج و با استفاده از مدل‌هاي برنامه ريزي منطقه‌اي ازجمله رتبه-اندازه شهر و شاخص نخست شهري، ضريب آنتروپي و نخست شهري و منحني لورنز و ضريب جيني تحليل شده‌اند. نتايج يافته‌ها نشان مي‌دهد، افزايش جمعيتي شهري در استان تهران برخاسته از پراكنده رويي كلانشهر تهران است و تمركز جمعيت شهري در قسمت غربي استان به تبعيت از راه‌هاي ارتباطي بيشتر از جهات ديگر آن بيشتر است با اين‌كه شهرهاي متوسط تا حدودي گسيختگي فضايي در شبكه شهري استان را ترميم كرده، با توجه به مدل رتبه-اندازه هم‌چنان فاصله بين كلان شهر تهران با ساير شهرهاي استان بسيار زياد است و تعادل در شبكه شهري استان وجود ندارد. ضمن آن‌كه جمعيت شهري نه به صورت يكنواخت بلكه به صورت خوشه‌اي در پيرامون كلان شهر تهران و در مرتبه بعد شهرهاي متوسط مستقر شده‌اند.

Today, the population of cities along with their socio-economic issues has created a new form of city and urbanization. Tehran province has seen the most changes in the city and urbanization due to the establishment of the capital, the metropolis of Tehran. The question is what are the consequences of urban demographic changes in Tehran province? Therefore, this study tries to investigate the consequences of demographic changes in Tehran province on its urban network during the years 1355-1395. The research method is descriptive and analytical and its type is inferential. The data were extracted by library method and analyzed using regional planning models such as city rank-size and prime city index, entropy and prime city coefficient, Lorenz curve and Gini coefficient. The results show that the increase in urban population in Tehran province is due to the dispersal of the metropolis of Tehran and the concentration of urban population in the western part of the province is higher than other aspects of communication. Although medium-sized cities have partially repaired the spatial rupture in the province's urban network, according to the rank-size model, the distance between the metropolis of Tehran and other cities in the province is still very large and there is no balance in the province's urban network. Meanwhile, the urban population is not uniformly but in a cluster around the metropolis of Tehran and in the next order of medium-sized cities .