مواجهه مسلمانان و بودائيان در سه قرن نخست هجري

The encounter between Muslims and Buddhists in the First Three Hijri Centuries

اسلام در سه قرن نخست ورودش به شبه قاره هند، دوره‌هاي متفاوتي از تعامل و تقابل با آيين بودا را تجربه كرد. اين مقاله به بررسي سه محور عمده از روابط اسلامي-بودايي در سه قرن نخست خلافت اسلامي يعني ورود اسلام و بلاتكليفي خلافت در مواجهه با بودايي‌ها، تعامل و تقابل تجاري و اقتصادي و تعاملات فرهنگي و اعتقادي آن دو مي‌پردازد. هدف اين پژوهش صورت‌بندي واقعي روابط اسلام و آيين بودا است. مسئله اصلي پژوهش اين است كه آيا روابط بودايي‌ها با مسلمانان، چنان‌كه بسياري از مستشرقان و محققان انگليسي زبان در آثارشان منعكس كرده‌اند، مبتني بر نزاع دائمي بود و مسلمانان همواره به دنبال حذف كامل آيين بودا از سرزمين‌هاي فتح شده اسلامي بودند؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه رابطه بين مسلمانان و بودايي‌ها، تنوع و پويايي بيشتري داشت و به نزاع‌هاي ديني منحصر نبوده‌است. به نظر مي‌رسد بر خلاف رابطه مسلمانان و هندوها، مسلمانان با بودايي‌ها روابط بهتري برقرار كرده و از نظر اقتصادي و اعتقادي تعاملات بيشتري با هم داشتند.

Islam in the first three centuries of its arrival to the Indian Subcontinent experienced different periods of confrontation and collaboration with Buddhism. This article considers three main basics of Islamic-Buddhism relationships in the first three centuries of the Islamic caliphate, i.e., Islam arrival and caliphate indetermination encountering the Buddhists, economic and commercial cooperation and competition, and cultural and belief interactions of the two. The purpose of this research is realistic framing of the Islam and Buddhism relationships. The main issue of the research is whether the relationships between Buddhists and Muslims was based on a constant conflict, as reflected in works of many orientalists and English researchers, and Muslims had always sought to annihilate Buddhism off the conquered Islamic lands? Findings indicate that the relationship between Muslims and Buddhists was more varied and dynamic and hasn’t been limited to religious disputations. It seems that in contrast to the relationship of Muslims and Hindus, Muslims had better relationships and more economic and belief interactions with Buddhists.