مناسبات بكتاشيه با حكومت عثماني در قرن دهم و يازدهم هجري

The relationships between Bektashi and Ottoman government in the tenth and eleventh century AH

بكتاشيه از مهمترين طريقت‌هاي جامعه عثماني بود كه با تكيه بر آداب و اصول تصوف فعاليت مي‌كرد. مشرب فكري و روحيه تسامح و تساهل بكتاشيه موجب جذب اقشار و ايده‌هاي گوناگون شده‌بود. بكتاشيه به سبب سازگاري با اصول مذهبي عثماني‌ها، پيوند عميقي با حكومت برقرار كرد. اين طريقت با نفوذ در ميان ارتش يني‌چري، گسترش بسياري يافت و مدت‌ها در عرصه‌هاي گوناگون جامعه عثماني فعاليت كرد. اين پژوهش با تجزيه و تحليل داده‌هاي تاريخي در پي پاسخ به اين سؤال است كه مناسبات سياسي، اجتماعي و مذهبي بكتاشيه با حكومت عثماني از اوايل قرن دهم تا اواخر قرن يازدهم به چه صورت بوده‌است؟ بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، بكتاشيه همواره با دولت عثماني روابط نزديكي داشته است. اين طريقت با نفوذ در دستگاه حكومتي عثماني و پيوند با يني‌چري‌ها در خدمت دولت عثماني بود و به همين سبب مورد حمايت عثماني‌ها بود. غير از بكتاشيان غالي كه از لحاظ عقيدتي و سياسي با عثماني‌ها در تقابل بودند، ساير بكتاشي‌ها جز در دوره اقتدار قاضي‌زاده‌ها و نيز در شورش‌هاي يني‌چري، مورد سختگيري عثماني‌ها­ واقع نشده‌بودند.

Bektashi was one of the most important sects of the Ottoman society whose activations was based on the customs and principles of Sufism. Bektashi’s way of thinking and spirit of tolerance had attracted various strata and ideas. Bektashi had a deep connection with the government due to compatibility with the religious principles of the Ottomans. This sect spread widely by influencing the Janissary army and worked for a long time in various areas of Ottoman society. This study analyzes historical data to answer the question of what was the political, social and religious relations of Bektashi with the Ottoman government from the early tenth century to the late eleventh century AH? According to the findings of this study, Bektashi has always had close relationships with the Ottoman government. This sect was at the service of the Ottoman government by infiltrating the Ottoman government system and connections with Janissaries and for this reason, was supported by the Ottomans. Except for the Bektashi Ghali who were ideologically and politically opposed to the Ottomans, the other Bektashis were not severely oppressed by the Ottomans except during the reign of the Ghazizadehs and the Janissary revolts.