واكاوي واقعه ميقات بني‌اسرائيل با تأكيد بر مفهوم و مصداق آيه 155 سوره اعراف

Analyzing the Bani Israel's Miqāt with emphasis on the concept and extension of the sura al-A`raf verse 155

جريان «ميقات بني‌اسرائيل» در قرآن، مبحثي پر دامنه ميان مفسران اسلامي است. از مسائل مهم در اين زمينه، بررسي مفهوم و مصداق فراز «أ تهلكنا بما فعل السفهاء» (اعراف/ 155) است. بيش‌تر مفسران عبارت «أ تهلكنا» را به حضرت موسي (ع) نسبت‌داده، آن را به عذاب و عقاب تفسير كرده‌اند؛ اما با توجه به موارد استعمال مشتقات «إهلاك» در قرآن و نيز با لحاظ سياق و آيات همگون، به نظر مفهوم و مصداق دقيق‌تري مي‌توان براي عبارت مورد بحث جست‌وجو كرد. جستار حاضر بر آن است، با روش توصيفي ـ تحليلي، ضمن نقد آراي مفسران، دلايل و شواهد تفسير برگزيده را تبيين نمايد. پژوهش پيش‌رو به اين نتيجه مي‌انجامد كه «إهلاك الاهي» در عرف قرآن به‌معناي «عذاب و مرگ بدفرجام» است و اين معنا با وضعيت حضرت موسي ‌(ع) در جريان ميقات بني‌اسرائيل هماهنگ نيست؛ بلكه تطبيق عبارت «أ تهلكنا» بر گفت‌وگوي برگزيدگان بني‌اسرائيل با خداوند پس از صاعقه مرگ، با «حقيقت قرآني إهلاك» سازگارتر مي‌نمايد. از پيامدهاي كلامي اين بحث مي‌توان به تأييد سخن‌گفتن خداوند با صاعقه‌زدگان بني‌اسرائيل در عالم برزخ و دنيا، امكان احتجاج با بني‌اسرائيل در پي اين مكالمه و نيز زدودن ابهام از مسائلي چون امكان رجوع به دنيا در صورت «إماتة» ـ نه إهلاك ـ اشاره كرد.

The story of Bani Israel's Miqāt in the Qur'an is an extensive issue among Islamic commentators. One of the important issues in this field is the study of the meaning and extension of the phrase "would You annihilate us for the deeds of the foolish ones among us" (sura al-A`raf: 155). Most commentators have attributed the phrase "would You annihilate us" to Prophet Moses (PBUH) and interpreted it as torment and punishment; but, considering the cases of using the derivatives of "annihilation"(Ihlak) in the Qur'an and also in terms of homogeneous context and verses, it seems that it can can be searched a more accurate concept and example for the above-mentioned phrase. This paper, while criticizing the opinions of the commentators, intends to explain the reasons and evidence of the chosen interpretation by a concept-analytic method. This research leads to the conclusion that "the Divine annihilation" in the usage of Qur`an means "torment and accursed death" and this meaning is not consistent with the situation of Prophet Moses (PBUH) during the appointment with Bani Israel; Rather, the harmony of the phrase "would You annihilate us" to a conversation between Israelite elites with God after the thunderbolt of death is more compatible with the "Qur'anic truth of annihilation." Some theological implications of this discussion include the confirmation of God's speech to the lightning, stricken Bani Israel in the purgatory (Barzakh life) and this world, the possibility of arguments with the Israelites following this conversation, and the removal of ambiguity from issues such as the possibility of returning to this world in case of "annihilation" - not death- can be mentioned