گونه‌شناسي شبهات در مطالعات قرآني و تبيين طرحوارۀ شبهه پژوهي

در عصر حاضرگونه شناسي يا نوع شناسي يكي از لوازم پژوهش خصوصاً در مطالعات مرتبط با علوم انساني است كه به عنوان چارچوب و راهنماي محقق محسوب مي شود و بر اساس قواعد آن، پديده ها جهت درك و شناخت بهتر، بر اساس الگويي منطقي تقسيم بندي مي شوند. يكي از شاخه هاي مطالعاتي در حوزه پژوهش هاي قرآني كه گونه بندي در آن اهميت دارد، شبهات و انكاريه ها پيرامون قرآن است. با وجود تلاش هاي مؤثري كه در زمينه شبهه پژوهي قرآني صورت گرفته است به علت تمركز غالب مؤلفان بر پاسخگويي، ارائه يك گونه بندي جامع از شبهات در حاشيه قرار گرفته است. با توجه به اين كه تقسيم بندي علمي شبهات يكي از لوازم شبهه پژوهي بوده و پيش نياز ي براي پاسخ دهي روشمند به شبهات محسوب مي شود ضروري است قبل از ارائه هر گونه و دفاع و رديه بدان پرداخته شود. اين مقاله در يك بررسي توصيفيتحليلي با مطالعه برخي از گونه بندي هاي ارائه شده در آثار شبهه پژوهي قرآني و در نظر گرفتن الگوي شبهات معارضان عليه قرآن، خصوصاً مستشرقان و مسيحيان تبشيري به ارائه يك طرحواره شامل شش نوع كلي شبهات مصادر، شبهات وحيانيت، شبهات استناد به قرآن، شبهات فهم قرآن، شبهات متن و شبهات مربوط به آورندگان وحي اقدام نموده است و به تناسب زيرگونه ها و مصاديق هر يك نيز بر اساس قواعد گونه بندي، گزينش و ارائه نموده است. مبناي كلامي در اين نوشتار دفاع از قرآن به عنوان كتابي وحياني و خطا ناپذير و مبناي علمي، عنصر شباهت در شبهات بوده و تقسيم بندي براساس الگوي هرمي صورت گرفته است. نقطه قوت اين طرحواره آن است كه شبهات پراكنده را با قرار دادن در دسته هاي همگون به صورت گونه هاي اصلي و فرعي جمع نموده كه خود كمك شاياني به دفع توهم كثرت شبهه خواهد بود.