ارزيابي مباني و پيش فرض هاي نظريه مطابقت ماهوي

مطابقت ماهوي، جنبه‌اي هستي‌شناختي و جنبه‌اي معرفت‌شناختي دارد. جنبه هستي‌شناختي نظريه، عبارت است از وحدت سنخي ماهوي ذهن و خارج؛ به اين معنا كه ماهيت به معناي «ما يقال في جواب ما هو» كه منحصر در معقولات اولي مي‏باشد، در دو موطن ذهن و خارج موجود است و بر مفهوم و مصداق ماهيت، حقيقتاً صادق است؛ زيرا ماهيت من حيث هي (كلي طبيعي)، نسبت به ذهنيت و خارجيت لابشرط است. مطابقت ماهوي از جنبه معرفت‌شناختي، معيار ثبوتي صحت قضايايي است كه در آنها جنس، فصل و حدّ تام بر ماهيت حمل مي‌گردد؛ بنابراين انكار آن در حكم سفسطه دانسته شده است؛ زيرا نفي مطابقت ماهوي به معناي انكار امكان معرفت در اين گونه قضاياست. اين نظريه مبتني بر پيش‌فرض‌هاي نادرستي است؛ زيرا اولاً لابشرط‏بودن ماهيت نسبت به ذهن و خارج، مستلزم تناقض است؛ ثانياً انحصار ماهيت به معقولات اولي بدون دليل است؛ ثالثاً در اين نظريه، مطابقت معرفت‏شناختي مبتني بر مطابقت هستي‏شناختي است، در حالي كه اين ابتناء، نه بديهي است و نه ثابت شده است، رابعاً موجوديت ماهيت در ذهن و خارج، مستلزم اصالت ماهيت مي‌باشد. بنابراين نظريه مطابقت ماهوي قابل پذيرش نيست.