اقتصاد زيست- فناورانه: تحليل روش‌هاي ارزيابي و حكمراني اقتصادي

اقتصاد زيست فناورانه يك مفهوم جديد در ادبيات توسعه اقتصادي پايدار و مبتني بر بازنگري فرآيندهاي توليد با استفاده از منابع زيستي تجديدپذير و نوآوري‌هاي فناورانه است. فعاليت‌هاي مرتبط با اقتصاد‌ زيستي دو ويژگي مشترك دارند: پايداري منابع و كارايي اقتصادي در جهت اهداف توسعه پايدار. مباني نظري مرتبط با گذار به اقتصاد‌ زيستي بر الگوي اقتصاد دايره‌اي به عنوان مدل نظريكاربردي تاكيد دارد. با توجه به روند در حال گسترش اقتصاد زيست فناورانه در جهان، اين پژوهش دو هدف را دنبال مي‌كند؛ 1 تبيين مباني نظري اقتصاد زيست فناورانه و ارزيابي فرآيند گذار و 2 فراهم كردن چارچوبي براي شناسايي و تحليل متغيرهاي موثر در گذار مبتني بر الگوي اقتصاد دايره‌اي و در مقياس اقتصاد كلان. شاخص‌هاي سنجش اقتصاد زيست فناورانه مبتني بر شاخص‌هاي سه‌گانه توسعه پايدار شامل اقتصادياجتماعيزيست‌محيطي هستند. مطالعات تجربي اقتصاد‌ زيستي‌ نشان مي‌دهد به دليل محدوديت‌هاي داده‌ها و ناهمگني روش‌هاي اندازه‌گيري شاخص‌ها، روش‌هاي تحليل آماري با استفاده از داده‌هاي مقطعي بيشترين كاربرد را دارند. بر اين اساس با استفاده از روش تحليل عاملي و داده‌هاي اقتصاد‌ زيستي‌دايره‌اي اروپا، متغيرهاي توضيح‌دهنده فرآيند گذار شناسايي شده است. نتايج نشان مي‌دهند مهم‌ترين متغيرهاي اقتصادي گذار عبارت است از سهم سرمايه‌گذاري و ارزش‌افزوده در اقتصاد‌ زيستي، تجارت مواد زيستي و شاخص رويكرد به بازار. متغيرهاي شاخص‌هاي اجتماعي و زيست‌محيطي موثر به‌ترتيب شامل سرانه كالري روزانه، بازيافت زباله‌هاي زيستي، كشاورزي ارگانيك و نوآوري‌ها هستند. در نهايت ضرورت اقتصاد ايران در گذار به اقتصاد زيست فناورانه از دو منظر شاخص آسيب‌پذيري نفتي و روند توسعه پايدار تحليل شد كه نشان‌دهنده ضرورت گذار به اقتصاد زيست فناورانه است.